şikâyete konu iş kalemlerine sunulan fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının idarece ilgili meslek mensuplarından istenilerek aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

BAŞVURU SAHİBİ:

Serhat Gülbahar (Serg) İnşaat,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/153334 İhale Kayıt Numaralı “MSKÜ Yerleşkeleri Doğalgaz Dönüşüm Tadilatı Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından 30.04.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “MSKÜ Yerleşkeleri Doğalgaz Dönüşüm Tadilatı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Serhat Gülbahar (Serg) İnşaat’ın 31.05.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 06.06.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.06.2018 tarih ve 33050 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.06.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2018/978 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, Özel-24, Özel-25, Özel-26, Özel-27, Özel-34, Özel-40, Özel-53, 216-902 ve 791-614 poz no’lu iş kalemlerine ilişkin yapmış oldukları aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece uygun bulunmama gerekçelerinin yerinde olmadığı, söz konusu iş kalemlerine ilişkin yapmış oldukları açıklamaların uygun olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesine göre ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanun’un 37’nci maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, komisyonun; yapım yönteminin ekonomik olması, teklif sahibinin yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, ihale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük tekliflerin geçerli teklif olarak dikkate alınacağı hükme bağlanmıştır.

 Ayrıca bu hususa Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 60’ıncı maddesinde de yer verilmiş ve aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonunun bu düzenlemeyi esas alması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde ise “… (Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

…

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.

45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)

45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)

45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. (Mülga ibare: 06/02/2018-30324 R.G./4. md.).   

45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.

 İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, SM, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.

45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.

45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenecektir.

45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir.

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklamaları yer almaktadır.

İhaleye ait İdari Şartname’nin 1 ve 2’nci maddesinde yer alan düzenlemelerden şikâyete konu ihalenin Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı’nın “MSKÜ Yerleşkeleri Doğalgaz Dönüşüm Tadilatı Yapım İşi” olduğu anlaşılmıştır.

Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. …” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır. …” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale komisyonu kararından idarece hesaplanan sınır değerin altında teklif veren 3 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, başvuru sahibi ile birlikte bir istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, açıklama sunan iki isteklinin açıklamalarının uygun bulunmadığı, ihalenin Ergün Bilir üzerinde bırakıldığı, Efsane Otogaz Doğalgaz Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İhale komisyonu kararında başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmama gerekçesine ilişkin olarak “a) Maliyeti oluşturan bileşenlerden en büyüğü olan “Özel-26” poz no’lu “Ø1200, Yalıtımlı Paslanmaz Çelik Baca (Dış Kaplaması Paslanmaz Çelik) Temini ve Yerine Montajı” imalatında yaklaşık maliyete göre yaklaşık % 99 oranında; Özel- 40, Özel/34, Özel-24, Özel-27, Özel-25 ve Özel-53 poz no’lu imalatlarda sırası ile %57, %67, %67, %83, %68 oranında tenzilat yapıldığı tespit edilmiştir.

b) Kamu Kurularınca belirlenen imalatlardan olan 216-902 poz no’lu imalatta % 90 ve 791-614 poz no’lu imalatta %55 oranında tenzilat yaptığı görülmüştür. Yukarıda poz numaralarını saymış olduğumuz bazı imalatlarda, işçilik bedelinin dahi altında teklif verildiği tespit edildiğinden, teknik şartnameye uygun olmayan teklif verildiği kanaatiyle, firmanın teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır.” ifadelerinin yer aldığı görülmüştür.

Başvuru sahibi tarafından idareye yapılan şikâyet başvurusu üzerine idarece verilen cevapta ise ihale komisyonu kararında yer alan yukarıdaki ifadelere ilave olarak “a bendinde bahsi geçen imalatlar özel imalat olup, Özel 26 ya ait pozun yapım şartları teknik şartnamede belirtildiği gibi birim (adet), toplamda yaklaşık 18 metreye karşılık gelmektedir. Kurum tarafından yapılan maliyet çalışmasında ve referans alınan bayındırlık poz değerlerine göre verilmiş olan teklifin yapabilirlik maliyetinin çok altında olduğu, işin tamamlanmasının mümkün olamayacağı açıktır. Bunun yanı sıra diğer kalemlerdeki tekliflerin işin yapılabilirlik maliyetinin altında olduğu görülmektedir.” ifadelerinin yer aldığı görülmüştür.

Yapılan incelemede 10.05.2018 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen 7768 sayılı yazı ile başvuru sahibi istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu yazı ekinde açıklama istenilen iş kalemlerine ve tüm iş kalemleri için Kamu İhale Genel Tebliği eki olan Ek.Y.2 no’lu örnek analiz formatına yer verildiği görülmüştür.

Başvuru sahibi tarafından yapılan açıklamanın genel olarak bazı iş kalemleri için teklif edilen bedelin, söz konusu iş kalemlerinin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatlar ve yaklaşık maliyetine göre belli oranlarda (%50’den fazla) daha düşük olduğu, bazı iş kalemleri için teklif edilen bedelin o iş kalemi içerisindeki işçilik maliyetini dahi karşılamadığı ve özellikle Özel-26 poz no’lu iş kalemi için teklif edilen bedel ile yapılabilirliğinin mümkün olmadığı gerekçesiyle uygun bulunmadığı anlaşılmıştır.

Başvuru sahibince sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun bulunmama gerekçelerinden biri olan “bazı iş kalemleri için teklif edilen bedelin, iş kalemlerinin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatlar ve yaklaşık maliyetine göre belli oranlarda daha düşük olduğu”gerekçesinin yerinde olup olmadığına ilişkin incelemeye aşağıda yer verilmiştir. (1 ve 3’üncü gerekçe birlikte incelenmiştir.)

Aşırı düşük teklif sorgulamasının öngörüldüğü yapım işleri ihalelerinde idarelerce dikkat edilmesi gereken usul ve esaslar ile teklifi aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerin, yapacakları açıklamada uyacakları hususlara Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde yer verilmiştir.

 Anılan Tebliğ maddesinde yer alan açıklamalar incelendiğinde, iş kalemleri için teklif edilen bedellerin kabul edilebilirliğinin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan fiyatlar ya da iş kalemine ilişkin yaklaşık maliyete bağlı herhangi bir oransal fark çerçevesinde karşılaştırılması suretiyle tespit edilebileceğine dair bir düzenleme bulunmadığı, verilen teklif fiyatları ile işin yapılabilirliğine ilişkin tespitin, sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesindeki bahse konu usul ve esaslara uygun olup olmadığının kontrol edilmesi ile mümkün olduğu, bu kapsamda fiyat tekliflerindeki fiyatın piyasa fiyatlarından çok düşük olduğunu değerlendiren idarenin, Kamu İhale Genel Tebliği’nin anılan maddesinde yer alan düzenleme gereğince fiyat tekliflerinin dayanağı olan ilgili tutanakların, fiyat tekliflerini imzalayıp kaşeleyen meslek mensubundan istenerek kontrol edilmesinin mümkün olduğu anlaşılmıştır.

Dolayısıyla başvuru sahibinin açıklamalarının bahse konu gerekçe ile idarece uygun bulunmamasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibince sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun bulunmama gerekçelerinden biri olan bazı iş kalemleri için başvuru sahibince teklif edilen bedellerin işçilik bedelinin dahi altında teklif olduğu gerekçesinin uygun olup olmadığına ilişkin incelemeye aşağıda yer verilmiştir.

İhale dokumanı kapsamında yer alan Özel Pozlar Teknik Şartnamesinde Özel-24, Özel-25, Özel-26, Özel-27, Özel-34, Özel-40, Özel-53 poz no’lu iş kalemlerinin tariflerinin

Şeklinde olduğu görülmüştür.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan inşaat ve tesisat birim fiyatlarına ait resmi web sayfasında 216-902 ve 791-614 poz no’lu iş kalemlerinin birim fiyat detaylarına ilişkin olarak ise;

Şeklindeki bilgilerin yer aldığı görülmüştür.

Ayrıca yapılan incelemede 216-902 poz no’lu iş kalemi birim fiyatının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2018 yılında yayımlanan Müşterek Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri kitabında, 791-614 poz no’lu iş kaleminin ise 2018 yılında yayımlanan Kuvvetli Akım ve İç Tesisatı Birim Fiyat ve Tarifleri kitabında yer aldığı görülmüştür.

Yukarıda yer alan bilgiler ışığında şikayete konu olan iş kalemlerinden Özel-24, Özel-25, Özel-26, Özel-27, Özel-34, Özel-40, Özel-53 poz no’lu iş kalemlerinin idarece hazırlanmış olan özel iş kalemleri, 216-902 ve 791-614 poz nolu iş kalemlerinin ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanmış olan iş kalemleri olduğu, iş kalemleri birim fiyatlarının malzeme ve montaj bedeli olmak üzere belirlenen iş kalemleri olduğu,

İdarece hazırlanan yaklaşık maliyete ilişkin belgeler üzerinde yapılan incelemede söz konusu iş kalemleri için öngörülen maliyetin belirlenmesinde, iş kalemlerinin 1 biriminin, ne kadar sürede kaç işçi çalıştırılarak tamamlanacağına dair bir bilginin yer almadığı anlaşıldığından başvuru sahibince sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmama gerekçelerinden “bazı iş kalemleri için başvuru sahibince teklif edilen bedellerin işçilik bedelinin dahi altında teklif olduğu gerekçesinin” yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Netice itibariyle başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun bulunmama gerekçelerinin yerinde olmadığı anlaşılmakla birlikte başvuru sahibi tarafından şikâyete konu iş kalemlerine ilişkin sunulan fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının idarece ilgili meslek mensuplarından istenilerek aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:

İhale komisyonu kararı incelendiğinde başvuru sahibi istekli dışında Isıtek Tic. ve San Ltd. Şti. tarafından da aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu söz konusu isteklinin açıklamalarının uygun bulunmadığı, ihale komisyonu kararında açıklamaların uygun bulunmama gerekçeleri arasında başvuru sahibince şikâyete konu edilen Özel-27 ve Özel-26 poz no’lu iş kalemlerine ilişkin Isıtek Tic. ve San Ltd. Şti. tarafından verilen tekliflerin, bu iş kalemlerinin yaklaşık maliyetine göre belirli oranlarda daha düşük olduğu gerekçesinin bulunduğu görülmüştür. A bölümünde yapılan değerlendirmeler çerçevesinde Isıtek Tic. ve San Ltd. Şti. açıklamalarının uygun bulunmama gerekçelerinden “Özel-27 ve Özel-26 poz no’lu iş kalemlerine ilişkin Isıtek Tic. ve San Ltd. Şti. tarafından verilen tekliflerin, bu iş kalemlerinin yaklaşık maliyetine göre belirli oranlarda daha düşük olduğu” gerekçesinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır. Isıtek Tic. ve San Ltd. Şti. tarafından Özel-27, Özel-26 poz no’lu iş kalemlerine ilişkin sunulan fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının idarece meslek mensuplarından istenilerek aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi gerekmekle birlikte, Isıtek Tic. ve San Ltd. Şti. tarafından sunulan açıklamaların uygun bulunmamasına ilişkin yukarıda bahsedilen gerekçeden farklı gerekçelerin bulunduğu görüldüğünden yapılan incelemede yerinde olmadığı değerlendirilen “Isıtek Tic. ve San Ltd. Şti.nin açıklamalarının şikâyete konu gerekçelerle uygun bulunmaması” hususunun esasa etkili olmadığı anlaşıldığından Özel-27, Özel-26 poz no’lu iş kalemlerine ilişkin sunulan fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının idarece meslek mensuplarından istenilmesine gerek bulunmamıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibi tarafından şikâyete konu iş kalemlerine sunulan fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının idarece ilgili meslek mensuplarından istenilerek aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.