sınır değer hesabına dâhil edildiği, ancak yeterlik kriterlerine ilişkin belgelerden birini veya birkaçını sunmadıkları gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılan istekiler tarafından verilen teklifler hariç tutularak hesaplanan sınır değer ile mevcut sınır değer karşılaştırıldığında, söz konusu istekliler tarafından ihaleye verilen tekliflerin sınır değer üzerinde esasa etkili şekilde değişikliğe neden oldukları anlaşılmıştır. Bu çerçevede bahse konu hususun ihaleyi yapan idarenin bağlı bulunduğu üst idare tarafından incelenmesine/soruşturulmasına ihtiyaç bulunduğu

Oyrak İnş. Otom. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. – Ahmet Aydın Tümer İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/250720 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 152(İnebolu ),154(Cide)  ve 156( Bartın )  Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım ile Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü tarafından 20.06.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 152(İnebolu),154(Cide) ve 156(Bartın) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım ile Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Oyrak İnş. Otom. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. – Ahmet Aydın Tümer İş Ortaklığının 26.07.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 31.07.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 09.08.2018 tarih ve 42681 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.08.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2018/1327 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerine bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesinin ihale konusu iş veya benzer iş tanımına uygun olmadığı,

2) İhale üzerine bırakılan istekli bilanço bilgilerinin gerçeğe uygun olmadığı,

3) Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin sunulan kendi malı olması istenen yama robotunun modelinin doküman düzenlemelerine uygun olmadığı,

4) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4’üncü maddesinde yer alan açıklamalar gereği doküman kapsamında isteklilere analiz formatlarının verilmediği, bu nedenle ihalenin iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında 4734 sayılı Kanunun 4 üncü maddesindeki tanımlar yanında;

…

b) Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer inşaat tekniği gerektiren, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle benzer özellikteki işleri,

…

ifade eder.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “(1) Aday veya isteklilerden, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri, ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmeleri için iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur.

(2) Aday veya istekliler tarafından, iş deneyimlerini tevsik için;

a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

b) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,

ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

d)Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

işlerle ilgili deneyimlerini gösteren belgeler sunulur.

…

(7) İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması halinde; diğer ortaklar, istenen asgari iş deneyim tutarının % 40’ından az olmamak üzere, benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin belge sunabilirler. Bu durumda; yeterlikleri tespit edilenler arasından belli sayıda adayın davet edilmesinin öngörüldüğü belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde, benzer işe ait olmayan yapım işine ilişkin iş deneyimleri, kısa listenin oluşturulmasında yapılan puanlamada dikkate alınmaz…” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde “(1) Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınır. Birden fazla iş deneyimi toplanarak değerlendirilemez.

(2) İhale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz. Ancak, iş deneyim belgesine konu işin esaslı unsurunun ihale konusu iş veya benzer işe uygun olması halinde iş deneyim belgesi tutarının tamamı değerlendirilir…” hükmü,

Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği’nin 2.7’nci maddesinde “İhale konusu işin (Ek-1)’de yer alan listede bulunan hiçbir gruba dâhil olmadığı ya da edilemediğinin tespiti halinde ise, benzer iş belirlemesi işin niteliğine göre, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde yapılan benzer iş tanımına uygun olarak ve rekabeti engellemeyecek şekilde yapılacaktır.” açıklaması,

Anılan Tebliğ’in ekinde yer alan Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesi’nde “A) Alt Yapı İşleri” başlığı altında;

“V. Grup: Karayolu İşleri (Altyapı+Üstyapı)

1.Otoyollar

2.Devlet, il ve köy yolları

3.Cadde ve sokak yapım işleri

…” açıklaması yer almaktadır.

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı: Karayolları 152( İnebolu ),154(Cide) Ve 156( Bartın ) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım Ve Onarım İle Kar Ve Buz Mücadelesi Yapım İşi

b) Yatırım proje no’su/kodu:1993E040230 ? 2018E040280

c) Miktarı (fiziki) ve türü:

Rutin yol bakım onarım işleri (14 km BSK, ve 353 km sathi kaplama) ile kar ve buzla mücadele işleri (birim fiyat teklif cetvelindeki miktarlar kadar).

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Yapılacağı yer: Karayolları 15 Bölge Müdürlüğü 152( İnebolu ),154(Cide) Ve 156( Bartın ) Şube Şeflikleri Yolları” düzenlemesi,

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,

ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 50’inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.

İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.

7.5.2. Bu bent boş bırakılmıştır.

7.5.3. Bu bent boş bırakılmıştır.

7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması gerektiği teknik şartnamede belirtilen belgeler.

…

7.6. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:

Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İş Grupları Tebliğinde yer alan A/V Grubu işler veya İhale Konusu iş 11/06/2011 tarih ve 27961 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yapım İşleri Benzer İş Gurupları Tebliğinde bulunan herhangi bir iş guruba dahil olmaması sebebiyle bu tebliğin 2.7. maddesi ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 3’üncü maddesine istinaden ” Rutin Bakım Onarım, Kar ve Buzla Mücadele Yapılması” benzer iş olarak kabul edilecektir

7.6.1. Mezuniyet belgeleri/diplomalar: İnşaat Mühendisliği veya Makine Mühendisliği diplomaları

…” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamalardan ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarlarının iş deneyimi tutarının tespitinde değerlendirmeye alınmayacağı, ancak iş deneyim belgesine konu işin esaslı unsurunun ihale konusu iş veya benzer işe uygun olması halinde iş deneyim belgesi tutarının tamamının değerlendirileceği, benzer iş grupları listesinde bulunan hiçbir gruba dâhil olmadığı ya da edilemediğinin tespiti halinde ise, benzer iş belirlemesinin işin niteliğine göre, Yönetmelik’in 3’üncü maddesinde yapılan benzer iş tanımına uygun olarak ve rekabeti engellemeyecek şekilde yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.

Söz konusu ihalede 17.07.2018 tarihli ihale komisyon kararında Nesma Yapı Mak. İnş. A. Ş. – Maki İnş. Turz. Nak. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Mh Taah. İnş. A. Ş.- Oze İnş. Beton San. ve Ticaret A. Ş. – Ilgar Taş Yapı A. Ş.- Eski Kale İnş. Nak. Pet. Mad. Tur. San. Tic. Aş. – Hüsamettin Peker İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Met Grup İnş. A.Ş. – Eksel Pet. Ürn. Paz. Nak. İnş. Oto. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Ek-Pet İnş. Ltd.Şti.nin teklifi kendi malı olması istenen makine parkına ilişkin belge sunulmaması nedeniyle, Sargun Keçeli’nin teklifi banka referans mektubu sunulmaması, teklif mektubunda teklif tutarının yanlış yazılması ve kendi malı olması istenen makine parkına ilişkin herhangi bir belge sunulmaması nedeniyle, Mütevelli İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifi kendi malı olması istenen tüm araçlara ait bilgi ve belgelerin sunulmaması nedeniyle, İz Grup Mad. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.,Öma Yapı Ltd. Şti.,Arc Taah. İnş. Pet. Nak. Turz. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin teklifi özel ortağının iş deneyim tutarının yetersiz olması nedeniyle, Alkoç İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Eski Nak. İnş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin teklifi pilot ortağının iş deneyim tutarının yetersiz olması nedeniyle, Metafor İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifi iş deneyim belgesinin istenen benzer işe uygun olmaması nedeniyle, İmaj Altyapı Üst Yapı San. ve Tic. A.Ş.nin teklifi iş deneyim belgesinin istenen benzer işe uygun olmaması ve kendi malı olması istenen makine parkına ilişkin herhangi bir belge sunulmaması nedeniyle, Hi-Ka Nak. İnş. Taah. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifi birim fiyat teklif cetvelindeki tutarın teklif mektubuna yanlış yazılması nedeniyle, Maruf İnş. ve Tic. A. Ş., Çağlar Yol Yapı San. ve Tic. A.Ş.- Altınova Tuğra İnş. Enr. Paz. San. ve Tic. A. Ş. Ortak Girişiminin teklifleri aşırı düşük teklif açıklaması sunulmaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakılmıştır. İhalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin Avos Grup İnş. Taah. Tur. San. ve Tic. A.Ş.-Onka Mad. Müh. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, ekonomik açıdan en avantajlı 2’nci teklif sahibinin ise Öztaç Pet. Harf. İnş. Nak. Tem. İth. İhr. San. ve Tic. A. Ş. olarak belirlendiği görülmüştür.

Avos Grup İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş.- Onka Mad. Müh. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından iş deneyiminin tevsiki amacıyla;

18.06.2018 düzenleme tarihli ortaklık durum belgesinde Pilot ortak Avos Grup İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş.nin yarıdan fazla hissesine sahip olduğu tespit edilen Mustafa Karademir adına Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 24.05.2016 tarihli ve 3349-Y-KD-284-1 sayılı iş yönetme belgesinin düzenlendiği, işin adının “Ankara-Pozantı Otoyolu Gölcük-Kemerhisar (Kemerhisar ve Niğde Bağlantı Yolları Dahil) Kesimi”, belgede ilgilinin lisans eğitimi aldığı meslek unvanının “inşaat mühendisi”, görev unvanının “bölge müdürü”, ilgilinin görevi sırasında yönettiği iş kısmının konusunun “Otoyol Yapım İşi”, sözleşme tarihinin 06.10.1998, sözleşme bitiş tarihinin 16.06.2014, gerçekleşen iş tutarının 139.973.836,21 USD olduğu görülmüştür.

Özel ortak Onka Mad. Müh. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından ise kendi adına Karayolları Genel Müdürlüğü’nün 13’üncü Bölge Müdürlüğü tarafından 05.08.2015 tarihli ve 2013/173351-902236-2-1 sayılı alt yüklenici iş bitirme belgesinin düzenlendiği, işin adının “132 (Antalya-Merkez ve 134 (Burdur) Şube yollarında rutin bakım, onarım ile kar ve buzla mücadele işlerinin yapılması, 2013/173351”, alt yüklenici tarafından yapılan kısmının “132 (Antalya-Merkez) Şube yollarında rutin bakım, onarım ile kar ve buzla mücadele işlerinin yapılması”, sözleşme tarihinin 31.03.2014, işin kabul tarihinin 03.07.2015, belge tutarının ise 7.491.868,80 TL olduğu görülmüştür.

İhale dokümanı kapsamında yapılan incelemede, ihale konusu işin yol bakım ve onarımı ile kar ve buz mücadelesi işi olduğu ve benzer iş tanımının A/V grubu karayolu işleri veya rutin bakım ve onarım, kar ve buzla mücadele yapılması işleri olarak belirlendiği, istekliler tarafından teklif edilen bedelin %50’inden az olmamak üzere ihale konusu işe veya benzer işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeleri sunmaları gerektiği anlaşılmıştır.

Bu kapsamda ihale üzerine bırakılan isteklinin ihalede sağlaması gereken asgari iş deneyim tutarının 14.825.000,00 TL (29.650.000,00×0,50) olduğu, bu tutarın 11.860.000,00 TL (14.825.000,00×0,80) pilot ortak tarafından, 2.965.000,00 TL(14.825.000,00×0,20)  ise özel ortak tarafından sağlanması gerektiği anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede Avos Grup İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş.- Onka Mad. Müh. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının pilot ortağı Avos Grup İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan iş yönetme belgesinin konusunun “otoyol yapımı” işi olduğu, yapılan işin benzer iş grupları kapsamında A/V grubu karayolu işleri içerisinde yer aldığının anlaşıldığı, bu nedenle tamamının benzer iş kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, belge tutarı ve ihalede istenen asgari iş deneyim tutarı incelendiğinde tamamının pilot ortak tarafından karşılandığı görülmüştür.

Özel ortak Onka Mad. Müh. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan iş deneyim belgesinin ise benzer iş olarak belirlenen rutin bakım onarım, kar ve buzla mücadele yapılması içerisinde yer aldığı, belge tutarının tamamının benzer iş kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, ayrıca ihalede diğer ortaklar için istenen asgari iş deneyim tutarını karşılandığı görülmüştür.

Bu bağlamda, ihale üzerine bırakılan iş ortaklığı tarafından sunulan iş deneyim belgelerinin kapsamının ihale konusu veya benzer iş tanımına uygun olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;

a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,

b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,

her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.

(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere (Ek ibare:12/06/2015-29384 R.G./1. md.) serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi,

sunar.

(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

…” hükmü,

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri.

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y)

sunmaları gerekmektedir.

Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.

…” düzenlemesi bulunmaktadır.

İhale üzerinde bırakılan İş Ortaklığının sunduğu bilanço bilgileri tablosu incelendiğinde,

Pilot ortak Avos Grup İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş. tarafından 2015, 2016 ve 2017 tarihli bilanço bilgileri tablosu sunulduğu, ayrıca belge eki içerisinde 2015, 2016 ve 2017 yıllarına ait bilgilerin bulunduğu kurumlar vergisi beyannamelerinin eklendiği, bahse konu tablo ve beyannameler üzerinde SMMM kaşesi, imzası ve TÜRMOB kaşesinin bulunduğu tespit edilmiştir.

Özel ortak Onka Mad. Müh. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ise 2017 tarihli bilanço bilgileri tablosu sunulduğu, ayrıca belge ekinde 2016 ve 2017 yılına ait bilgilerin bulunduğu kurumlar vergisi beyannamesinin eklendiği, bahse konu tablo ve beyanname üzerinde SMMM kaşesi, imzası ve TÜRMOB kaşesinin bulunduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda aktarılan Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği’nin 35’inci maddesi ile İdari Şartname’nin 7.4.2’nci maddesinde bilanço ile ilgili yeterlik kriterlerinin hangi bilgi ve belgelerle tasdik edileceğinin düzenlendiği, söz konusu bilgi ve belgeleri düzenleyen veya onaylayan meslek mensubunun veya vergi daireleri yetkililerinin düzenlenen belgelerin doğruluğundan sorumlu oldukları, bu nedenle anılan doküman düzenlemelerine uygun olarak düzenlenip onaylanmış belgeler ile ilgili ifade edilen iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:

…

6) İhale konusu işin yerine getirilebilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler …” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 29’uncu maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.

          (2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirilmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur. …” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 41’inci maddesinde “(1) İşin yapılabilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine dokümanda yer verilir. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır.

(2) Ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede, aday veya isteklinin kendi malı olması istenen ve teknik kriterlerine yönelik düzenleme yapılan, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ait belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur.

(3) Adayın veya isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu ile tevsik edilir. Tevsik işleminin aslına uygunluğu noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur…” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgelerin rekabeti engelleyecek şekilde belirlenmemesi gerektiği, bu bağlamda, makine ve ekipmanın kendi malı olma şartının aranmaması esas olmakla birlikte ihale konusu işin niteliği ve kapsamına göre idarenin ihtiyacının zamanında karşılanması, isteklilerin ihale konusu yapım işi alanında etkin olarak faaliyette bulunduklarını göstermesi gibi hususlar göz önünde bulundurularak makine ve ekipmanın bir bölümünün kendi malı olma şartının idarece aranmasının mümkün olduğu, ancak kendi malı olma şartı için tespit edilen oranın ve istenilen kriterlerin rekabeti engellemeyecek şekilde belirlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “ …7.5.5.

Adayın veya isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu ile tevsik edilir. Tevsik işleminin aslına uygunluğu noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur.

Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş tesis, makine, teçhizat ve ekipmanın, kira sözleşmesinin sunulması ve ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar olan kiralarının ödendiğinin belgelenmesi şartı ile adayın veya isteklinin kendi malı sayılır.

İş ortaklığında, tesis, makine, teçhizat ve ekipman ortakların biri veya birkaçı tarafından sağlanır…” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından kendi malı olarak istenilen “Yama Robotu”nun İdari Şartname’de belirtilen model yılı kriterinin Ekonomik açıdan en avantajlı 2’nci teklif sahibi Öztaç Pet. Harf. İnş. Nak. Tem. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş.  tarafından karşılanmadığı iddia edilmektedir.

İdari Şartname’nin 7.5.5’inci maddesinde yer alan düzenlemede yama robotunun “2010 ve üzeri” olması gerektiğinin yeterlik kriteri olarak belirlendiği görülmüştür.

Ekonomik açıdan en avantajlı 2’nci teklif sahibi tarafından “Demirbaş ve Amortisman Defterinde Kayıtlı Makine ve Ekipmanların Tespitine Ait Mali Müşavirlik Özel Amaçlı Raporu” sunulduğu, söz konusu raporda araç bilgilerine yer verildiği ve üzerinde SMMM kaşesi, imzası ve TÜRMOB kaşesinin bulunduğu tespit edilmiştir.

Yapılan incelemede, ekonomik açıdan en avantajlı 2’nci teklif sahibi tarafından sunulan araç tespit raporunda  “yama yol bakım makinesi” modelinin “2012” olduğu, mevcut durumda İdari Şartname’de belirtilen 2010 ve üzeri model olma şartını karşıladığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere Yönelik Başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin anılan Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceği belirtilmiş ve şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yolları olduğu açıkça ifade edilmiştir.

Aynı Kanun’un “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla idareye şikâyet başvurusu yapılabileceği, anılan Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde ise idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabileceklerin Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceği belirtilmiştir.

Bahse konu Kanun maddeleri bir arada değerlendirildiğinde, ihale sürecinde hukuka aykırı olduğu iddia edilen işlem ve eylemlere karşı olarak dava açılmadan önce genel olarak iki aşamalı bir idari başvuru yolunun öngörüldüğü, aday, istekli veya istekli olabileceklerin öncelikle ihaleyi yapan idareye başvuru yapması gerektiği, şayet şikâyet üzerine alınan karar uygun bulunmaz veya şikâyet üzerine idarece herhangi bir karar alınmaz ise Kamu İhale Kurumu’na başvuruda bulunulabileceği anlaşılmaktadır.

Bu usulün amacı ise başvuru sahibinin iddialarının öncelikle idarenin değerlendirmesinden geçerek, uygun görülen hususlarda gerekli düzeltmenin idare tarafından yapılması, uyuşmazlığın devam ettiği konularda ise idarenin cevabıyla birlikte uyuşmazlığın Kurumun önüne getirilmesidir. Anılan usulün doğal bir gereği ise şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilmemesidir. Çünkü idarenin değerlendirmesine sunulmayan, cevap veya açıklaması alınmayan bir hususun itirazen şikâyet başvurusuna dahil edilmesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda açıklanan iki aşamalı başvuru sistematiğine uygun düşmemektedir.

Nitekim İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez ” hükmü ile,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “… İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz” açıklaması da şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir.

Netice itibariyle, yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamalarından idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği (şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararda belirtilen hususlar hariç) anlaşılmaktadır. Bu itibarla, yukarıda aktarılan iddialara idareye verilen şikâyet dilekçesinde yer verilmediği tespit edildiğinden söz konusu iddiaların Yönetmelik’in 8’inci maddesi gereği şekil yönünden reddedilmesi gerekmektedir.

Öte yandan, 4734 sayılı Kanun’un 56’ncı maddesi uyarınca, itirazen şikâyet başvuruları başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği yönlerinden incelenerek Kanun’un 54’ncü maddesinde belirtilen kararlardan biri alınabileceğinden, bunun dışında Kurum tarafından re’sen yapılacak tespit ve değerlendirmelere dayanılarak ihale sonucuna etkili bir karar alınması mümkün bulunmamaktadır. Ancak, Karayolları Genel Müdürlüğü’ne bağlı başka bir Bölge Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen 2018/250708 İKN’li ihaleye ilişkin olarak, işbu karar ile aynı oturumda alınan 2018/UY.I-1734 sayılı Kurul kararında ilk iddia konusuna ilişkin olarak “İddia konusu husus bakımından ihale işlem dosyası üzerinden yapılan inceleme neticesinde, ihaleye teklif veren bazı isteklilerin teklif fiyatlarının birbirine çok yakın olduğu ve söz konusu isteklilerin kendi malı olması istenen makine parkına ilişkin herhangi bir belge sunulmaması gerekçesiyle ihale komisyonu kararıyla değerlendirme dışı bırakıldıkları, ayrıca isteklilerce sunulan teklifin sınır değer hesabında dikkate alınabilmesi için mevzuat gereği aranan teklif mektubu ve geçici teminatın usulüne uygun şekilde sunulması koşulunun bu isteklilerce karşılandığı dolayısıyla tekliflerinin sınır değer hesabına dahil edildiği görülmektedir.

Bu çerçevede yeterlik kriterlerine ilişkin belgelerden birini veya bir kaçını sunmadıkları gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılan istekliler tarafından verilen tekliflerin hariç tutulması suretiyle hesaplanan sınır değer ile mevcut sınır değer karşılaştırıldığında söz konusu istekliler tarafından ihaleye verilen teklifler nedeniyle sınır değerin değiştiği ve dolayısıyla ihale sonucu üzerinde esasa etkili şekilde değişikliğe yol açtığı anlaşılmıştır.

Buradan hareketle başvuru sahibinin iddiasının doğruluğunun sağlıklı şekilde tespit edilebilmesi açısından idarece yukarıda belirtilen 4734 sayılı Kanun’un 17’nci ve 4735 sayılı Kanun’un 25’inci maddeleri doğrultusunda başvuruya konu ihalede teklif mektuplarını ve geçici teminatlarını usulüne uygun olarak sunmalarına karşın yeterlik belgelerinden birini veya birkaçını sunmayan isteklilerin sınır değeri etkilemek amacıyla “ortak hareket” edip etmedikleri hususunda gerekli incelemelerin yapılmak suretiyle yeni bir ihale kararı alınmasının yerinde olacağı sonucuna ulaşılmıştır.”şeklinde değerlendirme yapılarak gerekli incelemelerin yapılması amacıyla düzeltici işlem tesis edilmesine karar verilmiştir.

Başvuruya konu ihalede de benzer bir durumun söz konusu olduğu, şöyle ki, bazı isteklilerin yeterlik kriterlerine ilişkin belgelerden birini veya birkaçını sunmadıkları gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldıkları, teklif mektuplarını ve geçici teminatlarını usulüne uygun şekilde sunan bu isteklilerin tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.1’nci maddesi uyarınca sınır değer hesabına dâhil edildiği, ancak yeterlik kriterlerine ilişkin belgelerden birini veya birkaçını sunmadıkları gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılan istekiler tarafından verilen teklifler hariç tutularak hesaplanan sınır değer ile mevcut sınır değer karşılaştırıldığında, söz konusu istekliler tarafından ihaleye verilen tekliflerin sınır değer üzerinde esasa etkili şekilde değişikliğe neden oldukları anlaşılmıştır. Bu çerçevede bahse konu hususun ihaleyi yapan idarenin bağlı bulunduğu üst idare tarafından incelenmesine/soruşturulmasına ihtiyaç bulunduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

2) Kararda yer verilen konunun incelenmek, gerekiyorsa soruşturulmak üzere Karayolları Genel Müdürlüğü’ne bildirilmesine,

Oybirliği ile karar verildi.