sıralı analiz girdileri tablosu başlığı altında açıklama istenen iş kalemlerinin tüm analiz girdilerinin gösterildiği analiz formatlarına yer verildiği,Ancak, söz konusu analiz formatlarında açıklanması istenen nakliye girdilerinde sadece Taş nakli ne ilişkin mesafe bilgisinin verildiği, açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan diğer nakliye girdilerine ilişkin mesafe bilgilerinin yaklaşık maliyet belgelerinde mevcut olmasına rağmen verilmediği

Rsm Mad. En. İnş. ve Tur. İth. A.Ş.-Miroğlu İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/218841 İhale Kayıt Numaralı “Tavşanlı-Emet Devlet Yolu Km: 26+560 – 51+750 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üstyapı (Bsk) ve Çeşitli İşler İkmal İnşaatı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü tarafından 12.06.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tavşanlı – Emet Devlet Yolu Km: 26+560 – 51+750 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üstyapı (Bsk) ve Çeşitli İşler İkmal İnşaatı İşi” ihalesine ilişkin olarak Rsm Mad. En. İnş. ve Tur. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş.- Miroğlu İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 20.07.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.07.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 01.08.2018 tarih ve 41254 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 01.08.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2018/1270 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

Farsel İnş. A.Ş.-Kayaoğlu İnş. A.Ş. İş Ortaklığı ve Danış Yapı A.Ş.-Dikiciler İnş. A.Ş. İş Ortaklığının sunmuş oldukları aşırı düşük teklif açıklamaların aşağıdaki gerekçeler nedeniyle uygun olmadığı;

1) Açıklanan analiz girdi miktarlarının idare girdi miktarlarından düşük hesaplandığı, bazı analiz girdilerinin hiç kullanılmadığı bazı analiz girdilerinin ise birimlerinin değiştirildiği, herhangi bir avantajlı koşul sunmadan girdi cins ve miktarlarının değiştirilmesinin mümkün olamayacağı, ayrıca ihale tarihi itibari ile geçerli olan saatlik asgari ücretin altında işçilik bedeli öngörüldüğü,

2) Açıklama istenilen Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100 HP ve 210 HP(1Yd3 ve 21/2Yd3), Konkasör, Paletli delgi makinası, Titreşimli silindir iş makinalarının bedellerine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatlarının kullanılmadığı, kendi malı olduğu tespiti ile amortisman bedellerinin düşülerek hesaplandığı, bu şekilde yapılan amortisman hesaplamasının hatalı olduğu, bazı makinaların kalan net değerinin ise sıfır olmadığı halde yapılan tespitle amortisman ömrü tamamlanmış olarak belirtildiği, bu haliyle yapılan amortisman hesaplamasının mevzuata aykırı olduğu,

03.030 Konkasör’ün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2017 yılı rayiçlerinde karşılığı olmadığı ve bedel yayımlanmadığı, rayiçlerde olmayan analiz girdisi için farklı tevsik edici belge sunulmadığı, ayrıca amortisman hesaplamalarında da hiçbir tevsik edici belge kullanılmadan rayiç bedellerinden düşük alındığı,

Ayrıca aşırı düşük teklif açıklama kapsamında sunulan makinaların özelliklerinin açıklama istenilen analiz girdilerindeki makinaların özelliklerinden farklı olduğu,

3) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgelerin sunuluş şekline aykırı olarak “aslı gibidir” onayı yapma yetkisi olmayan kişilerce onaylandığı veya “aslı gibidir” onayı yapılmadan fotokopi olarak sunulduğu,

Aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülen isteklilerin analizleri tevsik etmek üzere  sunduğu fiyat tekliflerini veren kişilerin teklif verdikleri iştigal alanında faaliyet göstermediği, bu hususa ilişkin bilgi ve belgelerin talep edilmesi gerektiği,

Sunulan fiyat tekliflerinin eki satış tutarı tespit tutanaklarındaki geçici vergi beyanname dönemleri ile yasal defter kayıt tarihleri arasında uyumsuzluklar ve çelişkiler bulunduğu, ileri tarihli defter kayıt tarihinden geri tarihte tespit yapılmasının imkanı bulunmadığı, başka bir ifadeyle henüz kayıtlı olmayan bir defterden tespit yapıldığı beyanın gerçeği yansıtmadığı,

4) İstekliler tarafından sunulan kalker taş ocağına ilişkin sözleşme imzalanan sahaların kullanılabileceği beyan edilerek, bu ocaklara ilişkin belgelerin aşırı düşük teklif açıklama kapsamında sunulduğu, sahaların kullanımı, beton santrali, mekanik plenti ve asfalt plentinin bu sahaya kurulabileceğine dair taahhütname sunularak taşıma mesafelerinin yakınlaştırıldığı ve avantajlı koşul oluşturulduğu,

Taahhütname ile kullanılacağı belirtilen ocaklarla ilgili aşırı düşük teklif açıklamasında tevsik edici belge olarak sunulan ruhsat bilgilerinden de anlaşıldığı gibi taş ocağı olarak kullanılacak alanın Maden Kanunu kapsamında verilen 2. Grup kalker maden grubu kapsamında olduğu, maden sahalarından üretimi yapılan madenlerin her bir biriminin Maden Kanunu’nda belirtilen hükümler çerçevesinde devlet hakkı ödemesine tabi olduğu, fakat aynı maden sahaları için kamu kurum ve kuruluşlarına düzenlenen hammadde üretim izin belgeleri için herhangi bir devlet hakkı ödemesi bulunmadığı,

3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Devlet Hakkı ve Özel İdare Payı” başlıklı 14’üncü maddesi ve Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 93647369 sayılı komisyon raporunda bazalt mıcır ocak başı satış bedeli ile kalker mıcır ocak başı satış bedellerinin belirlendiği, buradan hareketle ocak başı satış bedelinin %4’ünün devlet hakkı olarak her yıl ortalama 10*0,04=0,40 TL/Ton olarak belirlenerek Maden İşleri Genel Müdürlüğüne ödenmesi gerektiği, hal böyleyken sözleşmelerinde maden sahalarını kullanmayla ilgili hiç bir bedel öngörülmemesinin ve analizlere devlet hakkı maliyet bileşeni olarak eklenmemesinin mevzuata aykırı olduğu,

5) İstekliler tarafından asfalt plentinin kalker taş ocağına kurulacağının beyan edildiği ve ocak sahibinden taahhütname alındığı halde bitümün plente nakli mesafesinin hatalı olarak hesaplandığı, bitümün sıcak karışım imalatında plentte kullanılacağı ve dolayısıyla asfalt plenti ile bitüm temin yeri arasındaki mesafe hesaplanması gerekirken hatalı ve eksik hesaplama yapıldığı,

6) İstekliler tarafından ARYT-KAZI “Her Cins ve Klastaki Zeminde Ocak Ariyet Kazısı Yapılması ve Kullanılması (Taşıma Dahil)” iş kaleminde açıklama istenilen analiz girdisi olan “Ariyet ocağından getirilecek kazının taşınması” analiz girdisindeki mesafenin idare tarafından yapılan hesaplamayla uyumlu olmadığı, ariyet ocağını ve ariyet ocağından getirilecek kazının taşınması mesafesini tevsik edici hiçbir belge sunulmadan mesafenin düşürüldüğü, yalnızca isteklilerce imzalanan krokilerle yapılan gösterimlerin kabulünün mümkün olmadığı gibi bu bilgilerin doğruluğunun da teyide muhtaç olduğu, dolayısıyla herhangi bir ruhsat, izin, taahhüt içermeyen ocakların varlığının ve kabulünün mümkün olamayacağı,

7) İstekliler tarafından Tİ-KAZI “Her Cins ve Klastaki Yarma, Heyelan Eden Zemin ile Dolgu Altlarındaki Her Cins Zayıf (Bitkisel Toprak vs.) ve Oynak (Batak ve Balçık) Zeminlerin Kazılması ve Nakli” iş kaleminde açıklama istenilen analiz girdisi olan “Yarma kazılarının taşınması” ile “Depoya gidecek kazının taşınması” analiz girdilerinde mesafelerin idare tarafından yapılan hesaplamayla uyumlu olmadığı, depo yerlerinin ve depoya gidecek kazının taşınması mesafesini tevsik edici hiçbir belge sunulmadan mesafenin düşürüldüğü, yalnızca isteklilerce imzalanan krokilerle yapılan gösterimlerin kabulünün mümkün olmadığı gibi bu bilgilerin doğruluğunun da teyide muhtaç olduğu, dolayısıyla herhangi bir ruhsat, izin, taahhüt içermeyen depo yerlerinin varlığının ve kabulünün mümkün olmadığı, kazılardan çıkarılan malzemelerin gelişi güzel izin alınmayan yerlere dökülemeyeceğinin de kabulü ile yapılan hesaplamalarda depo yerlerini tevsik edici belge sunulmadığından aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesi gerektiği, ayrıca “Yarma kazılarının nakli” analiz girdisinin yapılan kazıların dolguya nakledilmesi olduğu ve idarece proje ve brükner üzerinden yapılan hesaplamaya göre belirlendiğinden bu mesafenin düşürülmesinin mümkün olmadığı,

8) İstekliler tarafından SY-KAZI “Her Derinlikte, Her Cins ve Klastaki Zeminde (Heyelan Etmiş Saha Dahil) Kuruda veya Su Altında Her Türlü Sanat Yapısı Kazısı Yapılması(Kazının Depoya Nakli Dahil)” iş kaleminde açıklama istenilen analiz girdisi olan “Sanat yapısı kazısı nakli” a naliz girdisinde mesafenin idare tarafından yapılan hesaplamayla uyumlu olmadığı, depo yerlerinin ve dolayısıyla sanat yapısı kazısı nakli mesafesini tevsik edici hiçbir belge sunulmadan mesafenin düşürüldüğü, yalnızca isteklilerce imzalanan krokilerle yapılan gösterimlerin kabulünün mümkün olmadığı gibi bu bilgilerin doğruluğunun da teyide muhtaç olduğu, dolayısıyla herhangi bir ruhsat, izin, taahhüt içermeyen depo yerlerinin varlığının ve kabulünün mümkün olamayacağı, kazılardan çıkarılan malzemelerin gelişi güzel izin alınmayan yerlere dökülemeyeceğinin de kabulü ile yapılan hesaplamalarda depo yerlerini tevsik edici belge sunulmadığından aşırı düşük açıklamalarının reddedilmesi gerektiği,

9) İstekliler tarafından BK-KAZI İş Kalemi nolu “Asfalt Kazıma Makinesi ile Her Cins Bitümlü Karışım Kaplamalarının Kazılması (Taşıma Dahil)” pozuna ilişkin açıklama istenilen analiz girdisi olan “Depoya gidecek kazının taşınması” analiz girdisinde mesafenin idare tarafından yapılan hesaplamayla uyumlu olmadığı, buna rağmen depo yerlerinin ve dolayısıyla depoya gidecek kazının taşınması mesafesini tevsik edici hiçbir belge sunulmadan mesafenin düşürüldüğü, asfalt kazıma malzemesinin ekonomik değeri olan ve idarece istenilen alanlara depolanmasının gerektiği de hesaplandığında sadece isteklilerce imzalanan krokilerle yapılan gösterimlerin kabulünün mümkün olmadığı gibi bu bilgilerin doğruluğunun da teyide muhtaç olduğu, dolayısıyla herhangi bir ruhsat, izin, taahhüt içermeyen depo yerlerinin varlığının kabulünün mümkün olamayacağı, kazılardan çıkarılan malzemelerin gelişi güzel izin alınmayan yerlere dökülemeyeceğinin de kabulü ile yapılan hesaplamalarda depo yerlerini tevsik edici belge sunulmadığından aşırı düşük açıklamalarının reddedilmesi gerektiği,

10) İhale dokümanında idarece mesafeye de yer vererek kullanılacağı belirtilen Çöğürlü (Günlüce) taş ocağı yerine kendi belirledikleri ve taahhütname aldıkları özel ocağı kullanacaklarını beyan ederek nakliye mesafelerini bu ocağa göre değiştirerek kendilerine avantajlı durum elde ettikleri,

Taş ocağına ilişkin sunulan kapasite raporunun, işin bünyesinde bulunan toplamda 911.742,00 ton malzeme ihtiyacını karşılayabilecek nitelik ve özellikte olmadığı, işin süresinin 900 gün olduğu dikkate alındığında ocağın 900/365=2,46 yıl, 911.742,00/2,46=370.626 ton yıllık kapasiteyi karşılayamayacağı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

…

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3.  İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

…

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

…

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

…

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

…

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır…” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı: Tavşanlı – Emet Devlet Yolu Km: 26+560 – 51+750 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üstyapı (BSK) ve Çeşitli İşler İkmal İnşaatı İşi

b) Yatırım proje no’su/kodu:1986E040380 -2018E040280

c) Miktarı (fiziki) ve türü:

25,19 Km.lik yolun Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üst Yapı (BSK) İşleri ve Çeşitli İşleri

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Yapılacağı yer:Tavşanlı – Emet Devlet Yolu Km: 26+560 – 51+750 Arası

d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vereceklerdir; ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden teklif birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.”  düzenlemesi yer almaktadır.

İnceleme konusu ihalenin; Tavşanlı – Emet Devlet Yolu Km: 26+560 – 51+750 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üstyapı (BSK) ve Çeşitli İşler İkmal İnşaatı işine ilişkin olarak gerçekleştirildiği, 117 adet ihale dokümanı satın alınan söz konusu ihalenin 12.06.2018 tarihinde açık ihale usulü ile ve birim fiyat teklif üzerinden fiyat teklifi alınmak suretiyle yapıldığı, ihaleye 54 isteklinin katıldığı, 4 isteklinin teklifinin yeterlik belgeleriyle ilgili olarak değerlendirme dışı bırakıldığı, teklif tutarı ihale komisyonunca hesaplanan sınır değerin altında kalan 20 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması talebinde bulunulduğu, 18 isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı, aşırı düşük teklif açıklaması sunan 2 isteklinin açıklamalarının uygun bulunduğu, buna göre Farsel İnş. A.Ş.-Kayaoğlu İnş. A.Ş. İş Ortaklığı teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, başvuru sahibi Danış Yapı A.Ş.-Dikiciler İnş. A.Ş. İş Ortaklığının ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İhale komisyonu tarafından hesaplanan sınır değerin altında teklif verdiği tespit edilen 20 istekliden 21.06.2018 tarihli yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması sunulmasının talep edildiği ve aynı tarihte söz konusu isteklilere EKAP üzerinden tebligatın yapıldığı; aşırı düşük teklif açıklama talebi konulu söz konusu yazı ekinde açıklama istenilecek iş kalemleri listesi, açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesine ve analiz formatı örneğine yer verildiği, bu kapsamda 15 adet iş kaleminin açıklama istenecek iş kalemi olarak, 36 adet analiz girdisinin ise açıklama istenilmeyen analiz girdisi olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

Birim fiyat teklif üzerinden gerçekleştirilen ihalede, ihale üzerinde bırakılan Farsel İnş. A.Ş.-Kayaoğlu İnş. A.Ş. İş Ortaklığı ve teklifi ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen Danış Yapı A.Ş.-Dikiciler İnş. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerde kullanılan miktarların, idarece aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında EKAP üzerinden gönderilen yazı ekindeki miktarlar ile birebir uyumlu olduğu görülmüştür.

Farsel İnş. A.Ş.-Kayaoğlu İnş. A.Ş. İş Ortaklığı ve Danış Yapı A.Ş.-Dikiciler İnş. A.Ş. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde, açıklanması istenilen iş kalemleri ve girdilerinin kamu kurum ve kuruluşları tarafından 2018 yılı için ilan edilen birim fiyatlar ve fiyat teklifleri kullanılmak ve analizler yapılmak suretiyle açıklandığı görülmüştür.

Diğer taraftan, ihale tarihinin (12.06.2018) 2018 yılı içerisinde olduğu, isteklilerin tekliflerini ihale ilan tarihinden (14.05.2018) ihale tarihine kadar süre içerisinde hazırladıkları, ihale tarihi itibariyle saatlik asgari ücretin 9,02 TL (aylık brüt asgari ücret 2029,50 TL/gün/30 gün/ 7,5 saat = 9,02 TL/saat)  olduğu, isteklilerin sundukları analizlerde ise işçilik girdileri için öngörülen bedelin 2018 yılı saatlik asgari ücretin altında olmadığı görülmüştür.

Bu itibarla, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Yapılan incelemede, Farsel İnş. A.Ş.-Kayaoğlu İnş. A.Ş. İş Ortaklığı ve Danış Yapı A.Ş.-Dikiciler İnş. A.Ş. İş Ortaklığının aşırı düşük açıklaması içerisinde sunduğu analizlerde, Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100 HP ve 210 HP(1Yd3 ve 21/2Yd3), Konkasör, Paletli delgi makinası, Titreşimli silindir iş makinalarının kendi malı araçlar olarak tevsik edildiği, söz konusu tevsikte yer alan özelliklerin analiz girdilerindeki özelliklerle uyumlu olduğu ve buna söz konusu iş makinalarına ilişkin pozlarda amortisman gideri için belirlenen oranı 0 “sıfır” aldığı, yani sadece yedek parça-tamir bakım-sermaye faizi sigorta-nakil montaj demontaj oranları toplamı üzerinden orantılanmak suretiyle bir hesaplamaya gittiği tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, Farsel İnş. A.Ş.-Kayaoğlu İnş. A.Ş. İş Ortaklığı ve Danış Yapı A.Ş.-Dikiciler İnş. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından söz konusu araçlara ilişkin yapılan analizlerde Ekskavatör, Konkasör, Paletli delgi makinası, Titreşimli silindir için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü 2018 rayiçlerinin kullanıldığı ve kendi malı olan araçların amortisman maliyeti hesaplamasında ise SMMM raporunda belirtilen amortisman süresinin sona ermiş olması dolayısıyla sağladıkları avantajı kullanmalarının tevsik açısından bir aykırılık oluşturmadığı görülmüştür.

Bu itibarla, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Farsel İnş. A.Ş.-Kayaoğlu İnş. A.Ş. İş Ortaklığı ve Danış Yapı A.Ş.-Dikiciler İnş. A.Ş. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif kapsamında sundukları açıklamalar incelendiğinde,

Açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerini veren kişilerin ticaret ünvanlarından teklif verdikleri alanda faaliyet gösterdiklerinin anlaşıldığı, fiyat teklifi dayanağı olan satış tutarı tespit tutanaklarında ise herhangi bir uyumsuzluğa rastlanmadığı tespit edilmiş olup, her ne kadar belgelerin sunuluş şekli açısından değerlendirilmesi ihalelerde tekliflerin değerlendirilmesi sürecinde yapılıyorsa da, yapılan incelemede teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklama kapsamında sunmuş oldukları ihaleye özgü olarak hazırlanan belgelerin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 31’inci maddesine uygun olarak asıllarının sunulduğu görüldüğünden başvuru sahibinin bu husustaki iddiaları yerinde görülmemiştir.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

3213 sayılı   Maden Kanunu  ’nun “Devlet hakkı ve özel idare payı” başlıklı 14’üncü maddesinde “Devlet hakkı, ocaktan çıkarılan madenin ocak başındaki fiyatından alınır. 
           Üretilen madenin hammadde olarak kullanılması veya satılması hâlinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatıdır. Madenlerden alınan Devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Genel Müdürlükçe ilan edilir. Ocak başı satış bedeli, ilan edilen emsal fiyattan daha düşük olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

Tüvenan madenin, herhangi bir zenginleştirme işlemine tabi tutulduktan veya bir prosesten geçirildikten sonra satış fiyatının oluştuğu durumlarda, ocak başı satış fiyatı, madenin ocakta üretiminden ilk satışının yapıldığı aşamaya kadar oluşan nakliye, zenginleştirme ve varsa farklı prosese ait kullanılan tesis ve ekipmanın amortismanı dahil giderler çıkarılarak oluşan fiyattır.

Devlet hakkı;

a) I. Grup (a) bendi madenlerin valilik veya il özel idaresince belirlenen ve ilan edilen boyutlandırılmış ve/veya yıkanmış piyasa satış fiyatı üzerinden %4 oranında,
b) I. Grup (b) bendi madenlerden %4 oranında,

c) II. Grup (a) ve (c) bendi madenlerden %4 (Kaba inşaat, baraj, gölet, liman gibi yapılarda kullanılan tüvenan hammadde dışında bu maddedeki Devlet hakkı boyutlandırılmış fiyat üzerinden alınır.) oranında,

ç) II. Grup (b) bendi madenlerde doğal taşın özelliklerine ve bulunduğu bölgeye göre ocakta oluşan piyasa satış fiyatı üzerinden %4 oranında,

d) III. Grup kaynak tuzlarından %1 oranında, bu grubun diğer madenlerinden %5 oranında,
          e) IV. Grup madenlerden; altın, gümüş, platin, bakır, kurşun, çinko, krom, alüminyum ve uranyum oksit madenlerinden ekli (3) sayılı tabloda belirtilen oranlarda, uranyum oksit dışındaki radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddelerden %8 oranında, diğerlerinden ise %2 oranında,

f) V. Grup madenlerden %4 oranında,

alınır. 
          Ruhsat sahibi tarafından beyan edilen ocak başı satış fiyatı Bakanlık tarafından denetlenir ve eksik beyanlar tamamlattırılır. İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat taban bedeli kadar Devlet hakkı alınır. Ancak, kaynak tuzlalarında alınacak Devlet hakkında bu şart aranmaz.

…
         Kamu kurum ve kuruluşlarınca yol, köprü, baraj, gölet, liman gibi projelerin inşasında kullanılacak yapı ve inşaat hammaddelerinin üretimi için Bakanlıkça ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına izin verilir. Üretim yapılacak yerlerde ruhsatlı alanlar var ise kamu yatırımının ihtiyacı olan üretim madencilik faaliyetlerine engel olmayacak ve kaynak kaybına yol açmayacak şekilde yapılır. Bu izinler çerçevesinde yapılacak üretimden Devlet hakkı alınmaz ve izinler proje süresini aşamaz.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan Kanun hükmünden, kamu kurum ve kuruluşlarınca yol, köprü, baraj, gölet, liman gibi projelerin inşasında kullanılacak yapı ve inşaat ham maddelerinin üretimi için Bakanlıkça ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına izin verileceği, bu izinler çerçevesinde yapılacak üretimden Devlet hakkı alınmayacağı ve izinlerin proje süresini aşmayacağı anlaşıldığından, başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

5) Başvuru sahibinin 5,6,7,8, 9 ve 10’uncu iddiasına ilişkin olarak:

5,6,7,8,9 ve 10’uncu iddiaların sunulan açıklamalardaki nakliye mesafelerine ilişkin olduğu anlaşılmıştır. Söz konusu iddialara yönelik yapılan incelemede, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesine 19.06.2018 ve 60453 sayılı Resmi Gazete değişikliğiyle “45.1.2…Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.” düzenlemesi eklenmiş ve Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’de ise söz konusu değişikliğin yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir.

İncelemeye konu ihalenin İdari Şartname’sinin 33’üncü maddesi uyarınca teklifleri sınır değerin altında kaldığı tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının 21.06.2018 tarihinde düzenlenerek gönderildiği ve anılan yazı ekinde yer verilen sıralı analiz girdileri tablosu başlığı altında açıklama istenen iş kalemlerinin tüm analiz girdilerinin gösterildiği analiz formatlarına yer verildiği,

Ancak, söz konusu analiz formatlarında açıklanması istenen nakliye girdilerinde sadece “07.006/K-OİSSİZTD Taş nakli” ne ilişkin mesafe bilgisinin (16,925 m) verildiği, açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan diğer nakliye girdilerine ilişkin mesafe bilgilerinin yaklaşık maliyet belgelerinde mevcut olmasına rağmen verilmediği görülmüştür.

Yapılan bu tespit neticesinde idare tarafından 21.06.2018 tarihinde yapılan işlemin 19.06.2018 tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesindeki açıklamalarına uygun olarak gerçekleştirilmediği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece açıklama istenilen iş kalemlerinin analiz formatlarında ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin ve açıklama istenecek girdi niteliğinde olan mesafe bilgilerine de yer verilerek aşırı düşük teklif yazısı ekinde gönderilmek suretiyle teklif fiyatı sınır değerin altında olan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.