taşınmazın ilk yıl irtifak hakkı bedelinin ihale bedeli üzerinden ikinci ve daha sonraki yıllar irtifak hakkı bedellerinin ise Türkiye İstatistik Kurumunca ilan edilen üretici fiyatları endeksinde (ÜFE) meydana gelen artış oranının bir önceki yıl kullanım bedeli ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın önceki yıl kullanım bedenlerine ilavesi suretiyle arttırılarak tahsil edileceği, irtifak hakkı kurulan hazine taşınmazı üzerinde yapılacak tesisin bizzat hak lehdarınca işletilmesi halinde bu tesisin işletilmesinden elde edilen toplam yıllık hasılatın yüzde biri oranında pay alınacağı, irtifak hakkı kurulan hazine taşınmazı üzerinde bulunan tesislerin tamamının veya bir kısmının lehtar tarafından 3. kişilere kiraya verilmesi halinde hak lehtarından brüt kiranın yüzde biri oranında, kiracılardan ise tesisin işletilmesinden elde edilecek toplam yıllık hasılattan hak lehtarına ödenen kira bedeli düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden yüzde bir oranında ayrıca pay alınacağı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2018/505
KARAR NO : 2018/1419
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 29/11/2017
NUMARASI : 2014/1197 2017/1043
DAVANIN KONUSU : İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
Taraflar arasında görülen itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonucunda, ilk derece mahkemesince, ilamda yazılı nedenlerle davanın kabulüne dair verilen hükme karşı yasal süresi içinde davalı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında imzalanan ek protokol gereğince davalı tarafın ödemesi gereken işleticilik bedeli, katılım payı ve sair bedellerin tahsili için İstanbul … İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile takibe geçildiğini, davalı tarafça itiraz edilmesi üzerine takibin durduğunu beyan ederek, itirazın iptali ile takibin devamı ve davalı tarafın icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
Davalı vekili savunmasında özetle; yıllık irtifak hakkı bedeli olarak faaliyet ile elde edilecek kardan %1 olarak kararlaştırıldığını, ek protokole dayanarak Milli Emlak Müdürlüğüne borçlanmış olduğu edimleri davalı üzerine yıkmaya yani müvekkili şirkete ödetmeye çalıştığını beyan ederek, davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ
İlk Derece Mahkemesinin kararında; ”Davacı tarafın 13/09/2013 tarihli irtifak hakkı bedeli konulu 79.149-TL + %18 vergi matrahı 14.246,82-TL olmak üzere toplam 93.395,82-TL bedelli faturadan kaynaklı 93.395,82-TL alacak istemine dayalı olarak başlattığı icra takibinin, davalı şirketin ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde vaki itirazı nedeniyle durduğu, itirazın iptali davasının kanuni süre içerisinde ikame edildiği, taraflar arasında (ayniyet teşkil etmeyen) benzer konuda ikame edilmiş yargılamanın İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2012/256 esas, 2013/337 karar sayılı dosyası kapsamında görüldüğü, davacı şirketin maliye hazinesi ile bağıtlanmış bulunan irtifak hakkı sözleşmesinin 6. maddesi gereği irtifak hakkı bedeli ve hasılat payını maliye hazinesine ödediğini ileri sürerek 2009- 2012 yılları arasında yapılan ödemeler toplamının tahsilini talep ettiği, davalı şirketin işletme ruhsatının İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 29/06/2011 tarihinde iptal edildiği ve 29/07/2011 tarihi itibariyle faaliyetten men edildiğini savunarak davanın reddini talep ettiği, yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verildiği, kararın temyiz harcının yatırılmaması nedeniyle 05/04/2016 tarihinde kesinleştiğinin görüldüğü, Mahkememizde görülen iş bu davanın konusunun ise …Bankası’nın 22/08/2013 işlem tarihli dekontuna konu olduğu üzere davacı … şirketi tarafından, İstanbul .. Noterliğinde düzenlenen davacı şirket ile dava dışı Milli Emlak Daire Başkanlığı arasında imzalanan 10/01/2008 tarihli İstanbul ili Kartal ilçesi Aşağı Mahalle…sayılı taşınmaza ilişkin irtifak hakkı sözleşmesinin 6. maddesi kapsamında alacaklı Haz. Iç Ödem. Tahsilat İstanbul Defterdarlığı’na yapılan 79.149-TL davacı lehine tesis edilen irtifak hakkı bedeli ile %18 vergi matrahı 14.246,82-TL olmak üzere toplam 93.395,82-TL ( 13/09/2013 tarihli faturaya dayalı) alacak istemine yönelik takibe itirazın iptali talebi olduğu, bahsi geçen irtifak hakkı sözleşmesinin 6. maddesinin; ” İlk yıl için 56.000-TL, taşınmazın ilk yıl irtifak hakkı bedelinin ihale bedeli üzerinden ikinci ve daha sonraki yıllar irtifak hakkı bedellerinin ise Türkiye İstatistik Kurumunca ilan edilen üretici fiyatları endeksinde (ÜFE) meydana gelen artış oranının bir önceki yıl kullanım bedeli ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın önceki yıl kullanım bedenlerine ilavesi suretiyle arttırılarak tahsil edileceği, irtifak hakkı kurulan hazine taşınmazı üzerinde yapılacak tesisin bizzat hak lehdarınca işletilmesi halinde bu tesisin işletilmesinden elde edilen toplam yıllık hasılatın yüzde biri oranında pay alınacağı, irtifak hakkı kurulan hazine taşınmazı üzerinde bulunan tesislerin tamamının veya bir kısmının lehtar tarafından 3. kişilere kiraya verilmesi halinde hak lehtarından brüt kiranın yüzde biri oranında, kiracılardan ise tesisin işletilmesinden elde edilecek toplam yıllık hasılattan hak lehtarına ödenen kira bedeli düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden yüzde bir oranında ayrıca pay alınacağı…” şeklinde düzenlendiği, sözleşme gereğince İstanbul Valiliği Defterdarlık Anadolu Yakası Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın 05/08/2013 tarihli yazısı ile 2013-2014 yılı irtifak hakkı bedelinin 79.061-TL olarak hesap edildiği, irtifak hakkı bedeli olan 76.061-TL ile birlikte 88TL kati teminat bedelinin ödeme gününde hesaplanacak olan gecikme faizinin 15 gün içinde idareye ödenmesinin ihtar edildiği, bunun üzerine 22/08/2013 tarihinde ilgili ödemenin dava dışı malik Maliye Hazinesi’ne davacı tarafça ödendiğinin dosyada mübrez anılı dekont ile sabit olduğu, Davacı şirket ile dava dışı Trabzonspor derneği ve … AŞ arasında imzalanan 04/12/2007 tarihli protokol ile davacı … şirketi ile davalı başkent maden petrol ürünleri şirketi ve dava dışı Trabzonspor Derneği ve … ticaret A.Ş arasında imzalanan 07/02/2008 tarihli ek protokol hükümleri gereğince davalının bayii olarak kararlaştırıldığı ve önceki bayii olan … A.Ş yerine bayi olarak yer aldığı, davalı şirketin önceki protokolden kaynaklanan önceki bayiinin tüm edim ve yükümlülüklerini yeni bayii olarak devraldığı, ek protokol ile (2/b maddesi) davacı tarafından Milli Emlak Müdürlüğü’ne ödenmesi gereken irtifak hakkından kaynaklanan yıllık katılım bedeli ve işleticilikten kaynaklanan tüm bedellerin davalı tarafından davacıya ödenmesinin üstlenildiği, her ne kadar davalı şirket faaliyetinin son bulduğunu ileri sürmüş ise de anılı protokollerin feshedildiğine yahut sonlandırıldığına ilişkin herhangi bir belge ve kayda rastlanılmadığı, ayrıca her iki tarafça ibraz edilen ticari defterlerin usulüne uygun olarak tutulmakla lehine delil vasfını haiz olduğu, takibe ve davaya konu 13/09/2013 tarihli 93.395,82 TL bedelli faturanın hem davacının hem de davalının ticari defterlerinde mevcut olduğu, davalı yanca faturanın ticari defterlerine kaydedilmesine karşın kanuni sürede herhangi bir itirazın yapılmadığının anlaşıldığı, tüm bu nedenlerle davacı tarafın hazineye ödemiş olduğu ana bedel (79.149-TL) ile ana miktara eklediği %18 oranında KDV (14.246,82-TL) isteminde 3065 sayılı KDV Kanununa göre haklı bulunduğu, davacının davalıdan takip tarihi itibari ile 93.395,82-TLTL tutarında alacaklı olup bu tutar yönünden başlatılan icra takibine davalı takip borçlusunun vaki itirazının haksız olduğu, davacı tarafın işlemiş faiz talebinin de mevcut olmadığı, alacağın fatura ve cari hesap alacağına dayalı olup likit olduğu…” gerekçesiyle davanın kabulüne, %20 oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Bu karara karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde;
Davacı şirketin, müvekkili şirketle yapılan 07.02.2008 tarihli ek protokole dayanarak, Milli Emlak Müdürlüğüne borçlanmış olduğu edimleri müvekkili şirkete ödetmek istediğini, oysa davacı ve müvekkili şirket arasında imzalanan ek protokol incelendiğinde davacı yanın iddia ettiği gibi irtifak bedellerinin ve %1’i oranındaki hasılat payının müvekkili şirket tarafından ödeneceğine dair üzerinde uzlaşılmış bir madde bulunmadığını, öncelikle bu durum açıklığa kavuşturulmadan karar verilmesinin usule aykırı olduğunu, bu konuda bilirkişi raporunun da hatalı olduğunu, davacı şirket ile Milli Emlak Müdürlüğünün arasındaki sözleşme özel maddeler içermekte ve %1 gibi hasılat payı değeri barındırmakta olduğunu, oysa müvekkili şirket ile yapılan ek protokolde bu hususa atıf yapılmadığı gibi, örtülü şekilde bir anlaşma da sağlanmadığını, kaldı ki ek protokolde geçen işleticilikten kaynaklanan sair bedeller ibaresinin kesinlikle hasılat payının %1’i olarak algılanamayacağını,
Müvekkili şirketin işletme ruhsatının İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 29.06.2011 tarihinde iptal edildiğini, işletmenin akaryakıt satış faaliyeti durdurulmuş olup, gerek EPDK gerekse İstanbul Büyükşehir Belediyesi kayıtları ile bunun tespit edilebileceğini, bu durumu davacı şirketin de bilmekte olduğunu, davacı yanın müvekkili şirketi %1 hasılat gelirinden sorumlu tuttuğu sürenin 10.01.2012 tarihini dahi kapsamakta olduğunu, dikkat edileceği üzere, davacı şirketin, müvekkili şirketin faaliyetini sonlandırdığını bilmesine rağmen, olmayan gelirden hasılat payı üreterek davalı şirketten haksız ve yasalara aykırı taleplerde bulunmakta olduğunu, yerel mahkemenin bu hususları göz ardı ederek usul ve yasaya aykırı karar verdiğini,
Bu gerekçelerle ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE
Mülkiyeti Maliye Hazinesine ait bulunan sözleşme konusu taşınmazda akaryakıt satış istasyonu kurmak üzere davacı şirket ile dava dışı Maliye Hazinesi arasında 10.01.2008 tarihinde İrtifak Hakkı Sözleşmesinin akdedilmiş olduğu, bu sözleşme doğrultusunda davacı şirketin sahibi bulunduğu irtifak hakkı 11.01.2008 tarih ve … yevmiye numarası ile tapu siciline tescil edildiği, söz konusu sözleşmenin 6. maddesinde davacı şirketin ödeyeceği irtifak hakkı bedelinin ilk yıl için 56.000,00.-TL olarak ve akaryakıt istasyonunun faaliyete başlamasından sonra elde edilecek hasılatın %1’i oranında pay olarak ödeneceği hüküm altına alındığı, Sözleşmenin 6. B bendi uyarınca davacının bu yeri üçüncü kişilere kiraya vermesi halinde brüt kiranın %1’i oranında, kiracıdan ise elde edilecek işletme bedelinin toplam yıllık hasılattan %1’i oranında ayrıca pay alınacağının kararlaştırıldığı, davacı ile dava dışı T… A.Ş. arasında daha önceden imzalanmış bulunan 4.12.2007 tarihli protokol bulunduğu, taraflar ve davalı şirket arasında ayrıca 07.02.2008 tarihli ek bir protokol imzalanmış olup bu protokolde bayi sıfatı bulunan dava dışı …. A.Ş. yerine bu kez davalının bayi olmasının kararlaştırıldığı, ancak daha önceki protokolden kaynaklanan tüm edim ve yükümlülüklerin davalı şirket tarafından devralındığı anlaşılmaktadır.
Bu protokolle davacı tarafından Milli Emlak Müdürlüğüne ödenmesi gereken yıllık katılım bedeli ve işleticilikten kaynaklanan tüm bedellerin davalı tarafından davacıya ödenmesi üstlenilmiş bulunmaktadır. 11.01.2009 -10.01.2012 dönemlerine ilişkin davacı tarafından Maliye Hazinesine yıllık irtifak hakkı bedeli olarak irtifak hakkı sözleşmesine istinaden Hazine hesabına 22.08.2013 tarihinde 79.149,00.-TL ve 05.12.2013 tarihinde ise 9.813,00.-TL gecikme bedeli ödendiği anlaşılmaktadır. Dava konusu akaryakıt istasyonunun ruhsatı ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı tarafından 29.06.2011 tarihinde iptal edilmiş, 29.07.2011 tarihi itibariyle davalının faaliyetine son verilmiştir.
Taraflar arasında imzalandığı çekişmesiz bulunan 07.02.2008 tarihli ek protokolün 2/b maddesi gereğince, davalının dava dışı bayi …Tic.A.Ş.’nin 4.12.2007 tarihli protokolden kaynaklanan bayi yükümlülüklerinin tamamını üstlendiği anlaşılmakta olup davalının dava konusu alacaktan sorumlu olduğuna dair ilk derece mahkemesinin tespitleri ve gerekçesi isabetlidir.
Diğer taraftan; davacı tarafça, yürütülen bayilik ilişkisi kapsamında davalıdan fatura cari hesap alacağı isteminde bulunulmuş olup, incelenen ticari defter ve kayıtlarına göre davacının dava tarihi itibariyle 93.395.82 -TL fatura tanzim edildiği, mevcut faturanın davacı ve davalı ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, söz konusu fatura bedelinin davacıya ödenmediği, sonuç olarak davacının 93.395.82.TL tutarında cari hesap alacağı bulunduğu anlaşılmaktadır. Davalı tacir, kendisine gönderilen faturayı almış ve itiraz etmeksizin ticari defterlerine davacının alacağı olarak işlemiştir.
Gerek ek protokol hükümlerine, gerekse ticari defter içeriklerine göre, ilk derece mahkemesi karar ve gerekçesinde yasa ve usule aykırılık bulunmadığı gibi kamu düzenine aykırılık da görülmediğinden, davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca esastan reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-HMK’nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine,
2-Davalı tarafından yatırılan istinaf başvuru harçlarının Hazineye irad kaydına,
3-Bakiye 4.744,37 TL nispi istinaf harcının davalıdan tahsili ile Hazineye irad kaydına,
4-Davalı tarafından istinaf kanun yoluna başvuru için yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Gerekçeli kararın Dairemiz Yazı İşleri Müdürlüğünce taraf vekillerine tebliğine,
6-Dosyanın, karar kesinleştikten sonra, kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine dair;
HMK’nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 29/11/2018 tarihinde oybirliğiyle ve temyiz yolu açık olmak üzere karar verildi.
KANUN YOLU :HMK’nın 361.maddesi uyarınca, iş bu gerekçeli kararın taraf vekillerine tebliğ tarihlerinden itibaren iki haftalık süre içinde temyiz yolu açıktır.