|
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Hamdi GÜLEÇ
Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Hasan KOCAGÖZ, Oğuzhan YILDIZ
BAŞVURU SAHİBİ:
Sistem Elektromekanik Tesisler Sanayi ve Ticaret A.Ş.,
Tunalı Hilmi Cad. No: 38 Küçükesat Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü,
152 Evler Mah. Ankara Yolu Cad. No: 286 16330 Yıldırım/BURSA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/48706 İhale Kayıt Numaralı “(Kütahya-Gediz) Ayr Örencik – (Tavşanlı-Emet) Ayr İl Yolu Km: 0+000-34+256 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı İşleri Yapımı İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü tarafından 28.05.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “(Kütahya-Gediz) Ayr Örencik – (Tavşanlı-Emet) Ayr İl Yolu Km: 0+000-34+256 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı İşleri Yapımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Sistem Elektromekanik Tesisler Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin 26.10.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 03.11.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 11.11.2015tarih ve 88428 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.11.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş, söz konusu başvuruya yönelik alınan 18.11.2015 tarihli ve 2015/UY.IV-3108 sayılı Kurul kararına karşı başvuru sahibi tarafından açılan dava sonucunda, Ankara 18. İdare Mahkemesi tarafından verilen karar üzerine 04.05.2016 tarihli ve 2016/MK-186 sayılı Kurul kararı ile esasın incelenmesine geçilmesine karar verilmiştir.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/2908-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri arasında yer alan HENB,1 pozunun analiz girdisi olan KGM/21.011 numaralı pozuna ilişkin olarak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan savunmanın birim fiyat tarifine uygun olmadığı, Kurum tarafından 02.09.2015 tarihli ve 2015/UY.II-2394 sayılı kararında yapılan incelemenin eksik ve yanlış olduğu, söz konusu incelemenin KGM/21.013 rendeli kalıp pozuna göre yapılması gerektiği, bu doğrultuda anılan istekli tarafından teklif edilen birim fiyatın yapılacak işi temsil etmediği,
2) Bahsi geçen istekli tarafından %51,29 oranında tenzilat yapıldığı, ancak bu tenzilat oranı ile aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olarak yapılamayacağı, yine açıklama kapsamında malzeme temin edilecek ocak ve yerler için itinerere ilişkin bir açıklamaya yer verilmediği, nakliye mesafeleri ve hesaplamalarının mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmediği, isteklinin kendi ürettiği kalemlere ilişkin açıklamaları için sunulan maliyet satış tespit tutanağının son veya bir önceki vergi beyanname dönemine ait olmadığı, bununla birlikte kamu kurum ve kuruluşlarının kârsız birim fiyatlarına göre açıklama yapılmış olsa dâhi, iş için harcanacak genel giderlerin de üstünde kâr edilebileceğinin kanıtlanması gerektiği, ancak açıklama kapsamında genel giderlerin dikkate alınmadığı, diğer yandan idarece açıklanan fiyatlar, yaklaşık maliyet tutarı ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından kalite ve teknik değer nitelik puanlamasında 30 tam puan dikkate alındığında, anılan isteklinin teklif fiyatları aralığının hesaplanabileceği, bu doğrultuda açıklanması istenen pozlar için teklif edilen fiyatların çok düşük olduğu, kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyatları ile yapılan bir açıklamada ise analiz içindeki birim miktarlarının düşürüldüğü, bu kapsamda söz konusu aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı ve anılan isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Başvuru konusu ihalenin 28.05.2015 tarihinde gerçekleştirildiği, söz konusu ihaleye 30 isteklinin katıldığı, 25.06.2015 tarihli 1 numaralı ihale komisyonu kararından başvuru sahibinin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, ABM Yol İnşaat Turizm Petrol Nakliyat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi – Adnan Gökalp İş Ortaklığının teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği, Yertek İnşaat Taahhüt Madencilik Nakliye İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin teklifinin ise aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında açıklanması istenen iş kalemlerinden HENB,1 pozunun analiz girdilerinden olan KGM/21.011 pozu için verilen teklif birim fiyatının Karayolları Genel Müdürlüğünün birim fiyat listesinden alındığı belirtilmesine rağmen, söz konusu fiyatın listedeki fiyattan farklı olduğu gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmadığı,
Bunun üzerine Yertek İnşaat Taahhüt Madencilik Nakliye İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yapılan şikâyet başvurusunun idarece reddi üzerine 30.07.2015 tarihinde itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu, bahsi geçen başvuru üzerine yapılan inceleme neticesinde alınan 02.09.2015 tarihli ve 2015/UY.II-2394 sayılı Kurul kararında “…söz konusu durumda başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında HENB.1 poz nolu “Her türlü hendek ve kanalların beton ile kaplanması için kırma taş agregadan beton santrali ile üretilmiş, iş yerine taşınmış, sıkıştırılmış BS. 25 demirsiz beton inşaatı” analizinin alt pozu olan KGM/21.011 poz nolu düz yüzeyli beton ve betonarme kalıp için birim fiyat olarak 18,43 TL öngörüldüğü, Karayolları Genel Müdürlüğünün birim fiyat listesinde kâr ve genel gider hariç tutarın 18,424 TL olduğu, iki fiyat arasında (18,43 TL – 18,424 TL = 0,006 TL) 0,006 TL’lik bir farkın olduğu, buradan hareketle başvuru sahibince şikâyete konu poz için sağlanması gereken asgari tutarın karşılandığı, dolayısıyla bahsi geçen poz için analiz sunulmasına gerek olmadığı anlaşılmıştır.
…
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Yertek İnşaat Taahhüt Madencilik Nak. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir…” hususlarına yer verilerek düzeltici işlem tesis edilmesine karar verildiği,
İdarece anılan Kurul kararının uygulanmasını teminen alınan 09.10.2015 tarihli ihale komisyonu kararı ile 17.204.782,00 TL teklif bedeli ile Yertek İnşaat Taahhüt Madencilik Nakliye İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, 24.106.816,00 TL teklif bedeli ile başvuru sahibinin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği,
Söz konusu komisyon kararının başvuru sahibine 16.10.2015 tarihinde EKAP üzerinden tebliği üzerine anılan istekli tarafından 26.10.2015 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, bahsi geçen şikâyet başvurusunun idarenin 03.11.2015 tarihli işlemi ile reddedildiği, akabinde başvuru sahibi tarafından 11.11.2015 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu,
Kurum tarafından yapılan inceleme neticesinde 18.11.2015 tarihli ve 2015/UY.IV-3108 sayılı Kurul kararının alındığı, anılan Kurul kararında “…Ortak girişim adına yapılacak şikâyet veya itirazen şikâyet başvurularının, pilot ortak/koordinatör ortak veya temsil yetkisi verilen özel ortak ya da ortakların tamamı tarafından yapılması, bu başvurulara, ortak girişim beyannamesinin veya sözleşmesinin, özel ortak tarafından yapılan başvurularda ayrıca özel ortağa temsil yetkisi verildiğine ilişkin belgenin eklenmesi gerekmektedir.
Yapılan inceleme sonucunda, başvuru dilekçesine ortak girişim beyannamesi veya sözleşmesinin, özel ortak tarafından yapılan başvurularda ayrıca özel ortağa temsil yetkisi verildiğine ilişkin belgenin aslı ya da yetkili mercilerce onaylı örneğinin eklenmediği, sunulan iş ortaklığı beyannamesinin fotokopi olduğu hususu tespit edilmiş olup, söz konusu eksikliğin başvuru sahibi tarafından giderilebilmesi için www.ihale.gov.tr internet adresi üzerinden ilan edildiği, ancak İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 16’ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca on günlük itirazen şikâyet süresi içinde giderilmediği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi ile İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 17’nci maddesinin birinci fıkrası gereğince başvurunun şekil yönünden reddi gerekmektedir…” hususlarına yer verilerek başvurunun reddine karar verildiği,
Söz konusu Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemi ile başvuru sahibi tarafından açılan davada, Ankara 18. İdare Mahkemesinin 26.02.2016 tarihli ve E: 2015/3311, K: 2016/423 sayılı kararı ile “…olayda davacı şirketin dava konusu ihaleye Gündüz İnş. Ltd. Şti. ile birlikte iş ortaklığı olarak katıldığı, iş ortaklığında %51 ortaklık oranının davacı şirkette olduğu, davacı şirketin ihaleye katılan firma olarak tek başına şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu yapma hakkının bulunduğu, zira ihale sürecindeki işlemlerin tek başına davacının menfaatini ihlal ettiği, kaldı ki idareye şikâyet başvurusunun davacı şirket tarafından tek başına yapıldığı, ihaleyi yapan idarece de başvurunun kabul edildiği, iş ortaklığı beyannamesinin aslının da şikâyet başvurusu sırasında ihaleyi yapan idareye sunulduğu, davalı idarece işin esasının incelenmesi aşamasında ihaleyi gerçekleştiren idareden getirtilecek belgelerinde bu hususu teyit edeceği, nihayetinde istenilen belgenin fotokopi olsa da sunulduğu, söz konusu eksikliğin işin esasına girilmesine engel teşkil edecek ağırlıkta olmadığı, bu nedenle davalı idarece davacının başvurusunun belirtilen yönden reddedilmesinin hukuka uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, başvurunun şekil yönünden reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır…” şeklinde gerekçe belirtilerek dava konusu işlemin iptaline karar verildiği,
Söz konusu Mahkeme kararı üzerine 04.05.2016 tarihli ve 2016/MK-186 sayılı Kurul kararının alındığı, anılan Kurul kararı ile başvuru sahibinin iddialarının esasının incelenmesine geçilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
İstekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulan analizlerin, idarece verilen analiz formatına uygun olarak hazırlanmasının zorunlu olduğu, dolayısıyla ihale uhdesinde bırakılan istekli tarafından, idarece belirlenen analiz formatına uygun olarak KGM/21.011 numaralı poz kullanılmak suretiyle açıklamanın gerçekleştirildiği görülmüştür.
Bununla birlikte, söz konusu şikâyete konu olan KGM/21.011 numaralı poza ilişkin değerlendirme 02.09.2015 tarihli ve 2015/UY.II-2394 sayılı Kurul kararında yapılmış olup, bu doğrultuda başvuru sahibinin bu iddiasının Kurul kararına itiraz niteliğinde olduğu anlaşılmış olup, bu çerçevede başvurunun reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3.İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4.İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
…
45.1.13.Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
45.1.13.1.Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir…” açıklaması yer almaktadır.
Aktarılan mevzuat hükümlerinden, ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme neticesinde teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmesi ve bu teklif sahiplerinden, yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntıların yazılı olarak istenilmesi gerektiği,
Diğer yandan, idarece açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edileceği, söz konusu analiz girdilerine ilişkin olarak isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmeyeceği (işçilik girdileri hariç), söz konusu hususa ilişkin olarak da açıklama isteme yazılarında, açıklanması istenilmeyecek olan analiz girdilerine yer verileceği,
Bununla birlikte, isteklilerce teklifleri kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlanacak analizlerde, açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdilerin gösterileceği,
Öte yandan, istekliler tarafından açıklamaları kapsamında hangi belgelerin sunulabileceğine ilişkin Tebliğ’in anılan maddesinde tek tek sayılmak suretiyle bir belirleme yapıldığı, üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin de söz konusu yöntemlerden biri olduğu,
Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6) düzenlenmesi,
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması, fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması ve fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi,
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için ise, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması ve fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerektiği anlaşılmıştır.
İnceleme konusu işe ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı:(Kütahya-Gediz)Ayr Örencik -(Tavşanlı-Emet) Ayr İl Yolu Km:0+000-34+256 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı İşleri Yapımı İşi
b) Yatırım proje no’su/kodu:1986E040380- 2015E040250
c) Miktarı (fiziki) ve türü:
34,256 Km.lik yolun Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı İşleri…” düzenlemesi,
Anılan Şatname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında olan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 nci maddede yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyası kapsamında yer alan bilgi ve belgelerden, teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazı ekinde açıklanması istenen Tİ-KAZI, 2202/K-T, HENB,1, OMALTI,1, P TEM,1 ve P ALTTEM,1 iş kalemlerine ilişkin analiz formatlarına yer verildiği, söz konusu analiz formatlarının temel girdiler üzerinden hazırlanmadığı ve her bir analiz formatı için açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin ayrı ayrı olmak üzere belirtildiği, yani açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin tek bir liste halinde gösterilmediği,
Bu doğrultuda, ihale uhdesinde bırakılan istekliye ait aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, anılan istekli tarafından sunulan genel fiyat analizlerinin, idare tarafından oluşturulan analiz formatına uygun olarak hazırlandığı görülmüştür.
Bu çerçevede, söz konusu analizlerde teklif edilen birim fiyatların tevsiki için açıklama kapsamında;
Mehmet Kılıç – Sıddık Karaman (Taşeron) ile yapılan 20.05.2015 tarihli sözleşmenin sunulduğu, söz konusu sözleşmenin konusunun ihale konusu iş kapsamındaki sanat yapıları işleri olduğu, yapılacak işler adı altında sanat yapıları birim fiyatlarının demirsiz beton = 15,00 m3/TL + KDV (her türlü kalıp, işçilik, yatay-düşey taşımalar dâhil), demirli beton (radye + cidar + tabliye)= 67,00 m3/TL + KDV (kutu menfezler için, kalıp dâhil, her türlü kalıp, işçilik, yatay-düşey taşımalar dâhil), hendek kaplama betonu = 15 m3/TL + KDV (her türlü kalıp, işçilik, yatay-düşey taşımalar, vibratör, düzeltme, tokmaklama, sulama dâhil), taş duvar = 25 m3/TL + KDV (her türlü kalıp, taşın çıkartılması, duvarın örülmesi işçiliği, yatay-düşey taşımalar, düzeltme, sulama dâhil) şeklinde bir belirleme yapıldığı,
Öz-Deniz İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. (taşeron) ile yapılan 20.05.2015 tarihli sözleşmenin sunulduğu, söz konusu sözleşmenin konusunun ihale konusu iş kapsamında yer alan plentmiks alttemel ve plentmiks temel serme-sıkıştırma işleri olduğu, yapılacak işler adı altında üst yapı birim fiyatlarının plentmiks alttemel ve plentmiks temel karışımı hazırlanması (her türlü işçilik, enerji, bakım-onarım dâhil)= 1,00 ton/TL + KDV, plentmiks alttemel ve plentmiks temel karışımının finişerle serilip sıkıştırılması (her türlü işçilik, sulama, düzeltme, numune alma dâhil)= 3,00 ton/TL + KDV şeklinde bir belirleme yapıldığı,
Davut Alemdar (taşeron) ile yapılan 20.05.2015 tarihli sözleşmenin sunulduğu, söz konusu sözleşmenin konusunun ihale konusu iş kapsamında yer alan toprak tesviye işlerinin olduğu, yapılacak işler olarak, sözleşmenin ekinde yer alan her türlü kazı, nakliye, saha temizliği, çevre düzenlemesi, depo düzenlemesi için her türlü araç-gerecin temini ile bakım-onarımının yapılması, her türlü yakıt giderlerinin karşılanması şeklinde bir belirleme yapıldığı, sözleşmenin ekinde de poz numaraları belirtilmek suretiyle yapılacak işlere ait teklif birim fiyat listesine yer verildiği,
Bununla birlikte, açıklama kapsamında analizi veya alt analizleri yapılan imalatlara ait listeye yer verildiği, söz konusu listede yer alan bazı pozlara ilişkin oluşturulan analizlerin de yine açıklama kapsamında sunulduğu,
Diğer yandan, ihale üzerinde bırakılan istekliye ait aşırı düşük teklif açıklamasında iki adet fiyat teklifi ile akaryakıta ilişkin faturanın sunulduğu, söz konusu fiyat tekliflerinden birinin çimentoya ilişkin olarak MYM Yapı Malz. İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan istekli adına düzenlendiği, ancak bahsi geçen fiyat teklifinin ilgili meslek mensubu tarafından kaşelenip imzalanmadığı ve fiyat teklifi üzerinde mevzuat gereği yazılması gereken ibarenin mevcut olmadığı,
Açıklama kapsamında sunulan ve Emet Hazır Beton Nakliye İnş. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından ihale üzerinde bırakılan istekli adına düzenlenen diğer fiyat teklifinin konusunun alttemel agregası, temel agregası ve c30/37 olduğu, bahsi geçen fiyat teklifinin ilgili meslek mensubu tarafından kaşelenip imzalanmadığı ve fiyat teklifi üzerinde mevzuat gereği yazılması gereken ibarenin de mevcut olmadığı,
Akaryakıta ilişkin olarak ise İtes İleri Tek. ve Enerj. Sis. Pet. Ürn. Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan istekli adına düzenlenen e-faturanın sunulduğu, söz konusu faturada motorinin birim fiyatının 3,4576 TL olarak belirtildiği, ihale uhdesinde bırakılan istekli tarafından açıklama kapsamında sunulan analizlerde bahsi geçen birim fiyatının kullanıldığı tespit edilmiştir.
Aktarılan mevzuat hükümleri ve yapılan tespitler bir arada değerlendirildiğinde, idarece teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilerden yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/grupları için yazılı açıklama istenilmesi gerektiği, bu doğrultuda idarece aşırı düşük teklif sahiplerinden Tİ-KAZI, P TEM,1, P ALTEM,1, 2202/K-T, OMOLTI,1 ve HENB,1 pozları için yazılı açıklama talebinde bulunulduğu,
Diğer yandan, istekliler tarafından iş kalemleri/grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatlarının veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatların teklif edilmesi ve söz konusu iş kalemleri/grupları için hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatının kullanıldığı poz numarası yazılmak suretiyle belirtilmesi durumunda, açıklamaları kapsamında analiz düzenlemeleri zorunlu olmamakla birlikte, mevcut durumda ihale uhdesinde bırakılan istekliye ait aşırı düşük teklif açıklamasında sunulan analizi veya analizleri yapılan imalatlara ait listeden KGM/21,011 numaralı poz haricinde diğer pozlarda kamu kurum ve kuruluşlarına ait birim fiyatların kullanılmadığının anlaşıldığı, bu durumda söz konusu pozlara ilişkin analiz sunulmasının zorunlu olduğu, dolayısıyla teklif edilen birim fiyatlara nasıl ulaşıldığının açıklanması gerektiği, ancak anılan istekli tarafından oluşturulan fiyat analizlerinin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan resmi analiz formatlarına uygun olarak düzenlenmediği,
Öte yandan, anılan Tebliğ açıklamaları doğrultusunda istekliler tarafından teklif edilen birim fiyatların hangi yöntemlerle tevsik edilebileceğinin tek tek sayılmak suretiyle belirlendiği, üçüncü kişilerle yapılan sözleşmelerin sayılan tevsik yöntemlerinden biri olmadığı, bununla birlikte söz konusu sözleşmeler üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi olarak nitelendirilmesi durumunda, fiyat teklifinin şekil koşullarını taşıması gerektiği, ancak söz konusu durumda açıklama kapsamında sunulan sözleşmelerde ilgili meslek mensubu onayı ile mevzuat gereği yazılması gereken ibarenin mevcut olmadığı, dolayısıyla ihale konusu iş kapsamındaki sanat yapıları işleri, plentmiks alttemel ve plentmiks temel serme-sıkıştırma işleri ve toprak tesviye işlerine ilişkin üçüncü kişilerle (taşeron) yapılan sözleşmelerin mevzuata uygun bir tevsik olarak değerlendirilemeyeceği,
Bununla birlikte, çimento malzemesi için MYM Yapı Malz. İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen fiyat teklifi ile alttemel agregası, temel agregası ve C30/37 malzemeleri için Emet Hazır Beton Nak. İnş. Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti tarafından düzenlenen fiyat teklifi üzerinde ilgili meslek mensubu onayı bulunmadığı ve mevzuat gereği yazılması gereken ibarenin mevcut olmadığı, dolayısıyla söz konusu malzemelere ilişkin teklif edilen birim fiyatlara ilişkin yapılan belgelendirmede mevzuata uyarlık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Diğer yandan, ihale uhdesinde bırakılan istekli tarafından açıklama kapsamında oluşturulan analizlerde, akaryakıt bedeli olarak 3,4576 TL’lik tutarın öngörüldüğü, söz konusu birim fiyatın tevsiki amacıyla İtes İleri Tek. ve Enerj. Sis. Pet. Ürn. Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan istekli adına düzenlenen e-faturanın sunulduğu, her ne kadar Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesi uyarınca faturalar açıklama kapsamında kullanılacak tevsik yöntemleri arasında yer almamakla birlikte, söz konusu bedelin EPDK tarafından il bazında yayımlanan ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasındaki asgari fiyatın (KDV hariç) üzerinde bir tutar olduğu, dolayısıyla bahsi geçen hususun mevzuata uygun olarak değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Bu çerçevede, yukarıda belirtilen gerekçeler doğrultusunda ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Yertek İnşaat Taahhüt Madencilik Nakliye İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|
Hamdi GÜLEÇ
Başkan
|
|
|
|
Şinasi CANDAN
II. Başkan
|
Osman DURU
Kurul Üyesi
|
Erol ÖZ
Kurul Üyesi
|
|
|
|
Köksal SARINCA
Kurul Üyesi
|
Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi
|
Oğuzhan YILDIZ
Kurul Üyesi
|
|
|
|
|
|
|
|