teklif birim fiyat sözleşmeye bağlanan İş’in yapımı sırasında, yüklenici idaresine başvurarak su tutucu yapılarda kullanılması gereken C25 beton ve WR tanımlı beton su geçirimsizlik katkısının SLH-INS-105-Hazır Beton pozu kapsamında bulunmadığı gerekçesiyle ayrı ödenmesini istediği, ancak talebin idarece uygun bulunmadığı ve anlaşmazlık tutanağı düzenlendiğinden bahisle, C25 beton harcının ve WR katkı maddesinin ayrı ayrı ödenip ödenmeyeceği konusu
YÜKSEK FEN KURULU BAŞKANLIĞI 149
KARAR VE GÖRÜŞLER
Karar Konusu : Görüş Talebi
Karar No : 2013/20
Karar Tarihi : 10/04/2013
YÜKSEK FEN KURULU KARARI
I – GİRİŞ
… Belediye Başkanlığı tarafından ihale edilerek teklif birim fiyat sözleşmeye bağlanan
“… Atıksu Arıtma Tesisi Yapımı İşi” ile ilgili görüş istemidir.
II – KONU
… Belediye Başkanlığının … sayılı yazısında özetle; 4734 ve 4735 sayılı kanunlara
göre ihale edilerek 19.10.2012 tarihinde teklif birim fiyat sözleşmeye bağlanan İş’in yapımı
sırasında, yüklenici idaresine başvurarak su tutucu yapılarda kullanılması gereken C25 beton
ve WR tanımlı beton su geçirimsizlik katkısının SLH-INS-105-Hazır Beton pozu kapsamında
bulunmadığı gerekçesiyle ayrı ödenmesini istediği, ancak talebin idarece uygun bulunmadığı ve
anlaşmazlık tutanağı düzenlendiğinden bahisle, C25 beton harcının ve WR katkı maddesinin ayrı
ayrı ödenip ödenmeyeceği konusunda görüşümüze başvurulmuştur.
Ayrıca idaresi, SLH-INS-100-80 cm çapında Jet Grout yapılması pozu tarifindeki
imalatın yapılmasında, imalatın bünyesine giren çimentonun dozajında değişiklik olması halinde
yeni birim fiyatın yapılıp yapılamayacağı konusunda görüş talebinde bulunmaktadır.
III – İNCELEME
Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuatı çerçevesinde Kurulumuzca
incelenmiş olup buna göre:
Yüklenicinin görüş ve talebi;
İhale dokümanları arasında yer alan, Birim fiyat listeleri ve Birim fiyat tariflerinde SLHINS-
105 Hazır Beton birim fiyat pozu tarifinde, C20/25 beton harcı ile C20 betonun tarifinin
yapıldığı ve bunun Bakanlığımız birim fiyatında bulunan C20/25 beton harcı ile aynı olduğu,
projelerin Genel Notlar bölümünde yer alan C25/30 WR betonun farklı pozunun bulunduğu,
C20-25 evsafındaki hazır betonun tarifinin hiçbir zaman C20 ve C25 beton olarak ayrı ayrı beton
sınıfları anlamında olmadığı ayrıca, birim fiyat listeleri ve birim fiyat tariflerinin Genel Hükümler
bölümünün 18. Maddesinin Kamu İhale Kanunu sözleşmeleri mevzuatına ve eşitlik prensibine
aykırı olduğu, bu madde hükmü ile birim fiyat sözleşmenin anahtar teslimi götürü bedel
sözleşmeye dönüştürüldüğü, işe ait sözleşmenin “Sözleşmenin ekleri” başlıklı 8.1 maddesinde
Birim Fiyat tariflerinin, ön/kesin projelerden öncelikli olduğu, Birim fiyat tariflerinde bulunan
C20/25 beton sınıfının projelerde yer alan C25 WR beton sınıfların farklı üretim ve kalitede
olduğu, bu nedenlerle su tutucu yapılarda kullanılması istenilen C25/30 beton harcının ayrı, WR
tanımlı su geçirimsizlik katkısının ayrı ödenmesi gerektiğini, belirtmektedir.
İdaresinin görüş ve değerlendirmesi ise;
İhale öncesi hazırlıklarında, tüm hazır beton kalemleri tek kalemde toplanarak SLH
INS-105 Hazır beton pozunun oluşturulduğu, ayrıca ihale dokümanı ekinde verilen analiz
formatının girdiler kısmında da C25 WR ve C20 betonların m3 cinsinden yer aldığı, birim fiyat
teklif cetvelinde de SLH – INS – 105 Hazır beton kalemi karşılığında notlar kısmında toplam
beton miktarın bulunduğu, Birim fiyat tarifinde “…. projede öngörülen mukavemeti sağlayacak
şekilde hazırlanmış C20/25 evsafındaki hazır beton …” ifadesi ile kast edilenin C20 ve C25
betonlar olduğu, ayrıca Birim fiyat listeleri ve Birim fiyat tariflerinin Genel Hükümler bölümünün
- Maddesinin ve yüklenici tarafından verilen teklif mektubunun birinci maddesi gereği bahse
konu imalatın SLH-INS-105 poz nolu birim fiyat kapsamında olduğu,
Atıksu Arıtma Tesisi betonarme projelerinin Genel Notlar bölümünde, beton sınıfının
su tutucu yapılarda C25 WR, su tutucu olmayan yapılarda C20 olacağının belirtildiği ve inşaat
işleri şartnamesinde de C25 WR ve C20 betonların basınç değerlerinin verildiği, bu nedenlerle
yüklenici talebi olan SLH-INS-105 Hazır beton ile tariflenen C20 olduğu gerekçesiyle, su tutucu
yapılar için C25 betonun ayrı ödenmesinin mümkün olmadığına,
Jet Grout kolonu yapılması ile ilgili olarak; SLH-İNS-100- 80 cm. çapında Jet Grout
yapılması pozu tarifinde, “İnşaat bünyesine giren çimento bedeli ile çimentonun yüklenmesi, iş
başına kadar taşınması, depolanması ve muhafazası ile idarece onaylanan dizaynda yer alması
halinde her türlü katkı maddesi dahil 1m jet grout kolon imalatının fiyatıdır.” ve “Not: İmalatta
kullanılacak çimentonun ağırlığı, şantiye yüklenici tarafından kurulacak kantar vasıtasıyla idare
tarafından kontrol edilecektir.” denildiği,
Sözleşme eki Jet Grout Yapım Teknik Şartnamesi madde 2-Uygulama Sistemi ve
Jet Enjeksiyon parametrelerinin seçimi kısmında ön deneme üretimleri ile jet enjeksiyon
parametrelerinin belirleneceğinin ifade edildiği, “1 m3 enjeksiyon karışımında 450 kg çimento
kullanılacaktır “ hükmünün yer aldığı, ayrıca “Ön deneme üretimleri sonuçlarına dayanılarak
su/çimento oranı ve çimento dozajı için farklı değerlerin kullanılması idare’nin onayına tabidir”
ifadesinin bulunduğu,
Ön deneme üretimlerinde 80 cm jet grout kolonlarının oluşturulduğu, test sonuçlarının
da Jet Grout Yapım Teknik Şartnamesinin 6 ncı maddesinde, Kalite Kontrol kısmında istenilen
kalite kontrol teknik şartlarının sağlandığı,
Yukarıdaki şartlara uygun olarak yapılan imalatlarda sadece çimento dozajının
değişmesi durumunda, yeni dozaja göre SLH-INS-100-80 cm çapında Jet Grout yapılması birim
fiyatının yeniden belirlenmesi gerekip gerekmediğine,
İlişkin bulunmaktadır.
Tarafların görüş ve talepleri belirtildikten sonra, konunun inceleme ve değerlendirilmesine
geçilmiştir.
Bilindiği üzere; 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun,
Sözleşme Türleri başlıklı 6. maddesinin (c) bendinde; “Yapım İşlerinde; ön veya kesin
projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde
ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş
kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı
sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme,” hükmü,
İlkeler başlıklı 4 üncü maddesinde;
“Bu kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara
aykırı hükümlere yer verilemez.
Bu kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve
ek sözleşme düzenlenemez.
Bu kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin
uygulanmasında eşit hak ve yükümlüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde
bu prensibe aykırı maddelere yer verilmez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz
önünde bulundurulur.” hükmü,
İşe ait sözleşmenin “Sözleşmenin Türü ve bedeli” başlıklı 6 ncı maddesinde;
“6.1. Bu Sözleşme, birim fiyat sözleşme olup, ihale dokümanında yer alan kesin projeye/
projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine dayalı olarak, İdarece
hazırlanmış birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri
için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı
olan…… (rakam ve yazıyla)….. bedel üzerinden akdedilmiştir.
6.2. Yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde, birim fiyat teklif cetvelinde yüklenicinin
teklif ettiği ve sözleşme bedelinin tespitinde kullanılan birim fiyatlar ile varsa sonradan tespit
edilen yeni birim fiyatlar esas alınır.” hükmü,
Yer almaktadır.
İhale dokümanları arasındaki ‘Birim Fiyat Tarifleri Genel Hükümleri’nin 18.
Maddesinde ise; “18- Aşağıda tariflenen birim fiyatlar kapsamında tarifinde belirtilmiş olsun
veya olmasın, kısmen, eksik veya hatalı olarak belirtilmiş veya açık bir şekilde tarif edilmemiş,
sadece ima edilmiş olsa dahi tüm işlerin projesine göre tamamlanması için gerekli işlemler,
imalat işlerinin dahil olduğu kabul edilecektir. Bu durumda hiçbir fiyat değişikliği veya yeni
birim fiyat yapılması gibi bir hak talebinde bulunulmayacaktır.” Hükmünün mevcut olduğu
görülmektedir.
Bütün bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde; idare tarafından hazırlanarak ihale
dokümanları arasına konulacak birim fiyat tariflerinin, herhangi bir tereddüte mahal vermeyecek
ölçüde açık ve net bir şekilde düzenlenmesinin gerekli olduğu, bu itibarla, birim fiyatların
kapsamının nelerden oluştuğunun eksiksiz bir şekilde fiyatın tarifinde belirtilmesinin gerekli
bulunduğu, bunun yerine 18. Maddede olduğu gibi birim fiyat tarifine ek olacak şekilde ilave bir düzenlemenin yapılmasının uygun olmayacağının belirtilmesinde fayda mütalaa edilmektedir.
Anlaşmazlık konusu olan su tutucu yapılarda kullanılması istenen C25 beton harcı ve
WR katkısı ile ilgili olarak;
İhale dokümanları ve sözleşmesi eki Birim Fiyat Listeleri ve Birim Fiyat Tariflerinde
yer alan SLH-INS-105 poz nolu birim fiyat tarifi, “Hazır Beton: Yıkanmış, elenmiş ve/veya
kırılmış granülometrik agnega ile TS’ye uygun, projesinde öngörülen mukavemeti sağlayacak
şekilde hazırlanmış C20/25 evsafındaki hazır beton harcının satın alınması, transmiksere
yüklenmesi, döküm yerine gerektiğinde beton pompası ile basılması, (bunun için pompanın iş
başına kadar nakli, pompa platformunun hazırlanması, pompa ve aksesuarlarının montaj ve
demontajı dahil olmak üzere) serilmesi, vibratör ile sıkıştırılması, gerektiğinde sulanması,
soğuktan, sıcaktan ve diğer dış tesirlerden korunması, gerekli ve yeter sayıda deney için
numune alınması ve gerekli deneylerin yapılması, şartnamesine göre nem tecritinin yapılması,
su tutucu ünitelerde projesinde belirtilen yerlerde PVC su tutucu bantların yerleştirilmesi,
derz macunları ile takviye yapılması, sızdırmazlık kontrolününün yapılması, su tutulan
yapılar haricindeki yapıların şartnamesinde belirtilen bir su geçirmeyen membran tipi ile
korumasının yapılması, bütün tesisat, boşluk kovanları ile diğer inşaat kalemleri için gerekli
mesnetleme maksadıyla konacak ankrajlar ve benzer başka gömülü aksamın şartnamesine
göre yerleştirilmeleri, her türlü işçilik, malzeme ve zayiatı, makine, ara, gereç ve laboratuvar
giderleri, işyerindeki her türlü yatay ve düşey taşımalar, yükleme ve boşaltmalar ile müteahhit
kârı ve genel giderler dahil yerinde dökülmüş 1 m3beton fiyatıdır.
ÖLÇÜ: Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır.
NOT: 1. Hazır betonlar “TSEK” belgeleri üreticilerden temin edilecektir.
- Beton imalatı tamamlanınca birim fiyatın % 90’nı, su tutucu ünitelerde su
geçirmezlik deneyi yapıldıktan sonra, diğer ünitelerde de su yalıtımları yapıldıktan sonra kalan
% 10’u ödenir.“ olarak tanımlanmıştır.
İşe ait projelerin Genel Notlarında ise; “Beton sınıfı: Su tutucu yapılarda C25 WR,
Su tutucu olmayan yapılarda (C20) olacaktır.”
Hükmü yer almaktadır.
Sözleşme kapsamında yapılması öngörülen yapıların, su tutucu olan ve su tutucu
olmayan üniteler olarak iki kategoride tanımlandığı ancak, her iki yapının beton imalatı için
tek bir tarifin yapılmak suretiyle ‘SLH-INS-105 poz nolu hazır beton birim fiyatı’ için teklif
istenildiği görülmektedir.
Hazır betonun poz tanımı ve proje notlarından anlaşılacağı üzere; teklif kapsamındaki
hazır beton imalatının tarifinde, dökülecek hazır betonun her ne kadar C20/25 olacağı ifade
edilmiş ise de, poz tarifinde ve notunda su tutucu ünitelere atıf yapılmış olması ve gerekse,
projelerin genel notlarında, su tutucu yapılar ve su tutucu olmayan yapılarda dökülecek hazır
betonun sınıf ve özelliği açık şekilde belirtilmiş bulunmaktadır.
Diğer taraftan, ihale dokümanları arasında yer verilen teklif analizi formundan da,
tekliflerin BS20, BS25 (WR) betonu denilmek suretiyle, gerçekte C20 ve C25 beton harcını
kapsayacak şekilde istenilmiş olduğu görülmektedir.
SLH-INS-105 poz nolu birim fiyatın tarifi, Birim Fiyat Tarifleri Genel Hükümlerinin 18.
Maddesi hükmü, ihale dokümanları arasında yer alan projelerdeki proje notları ve ön bölümde
belirtilen diğer hususlar birlikte dikkate alınarak değerlendirme yapıldığında; WR tanımlı C25
su geçirimsizlik katkılı hazır beton imalatı dahil tüm hazır betonların, teklif cetvelinde yer alan
SLH-INS-105 poz nolu birim fiyat üzerinden ödenmesinin uygun olacağı sonucuna varılmıştır.
İdaresince gündeme getirilen diğer konu olan, Jet Grout yapılması imalatındaki çimento
dozajının değişmesi halinde yeni birim fiyatın belirlenmesinin gerekip gerekmeyeceğine ilişkin
olarak ise; anlaşmazlık tutanağında bu hususun yer almadığı gibi, bu konuda idaresinin görüşü
de bulunmadığı, ayrıca konunun gerçekleşmiş somut bir olaya bağlı olarak ortaya konulmamış
olması nedeniyle, varsayıma dayalı olarak bu aşamada görüş verilmesinin mümkün bulunmadığı
değerlendirilmektedir.
IV- KARAR
İdaresinin “… Atıksu Arıtma Tesisi Yapımı İşi” ile ilgili talebine ilişkin konu, ön
bölümlerde belirtildiği üzere detaylı olarak incelenmiş olup, buna göre;
Sözleşme kapsamındaki, WR tanımlı C25 su geçirimsizlik katkılı hazır beton dahil
tüm hazır beton imalatlarının, teklif cetvelinde yer alan SLH-INS-105 poz nolu teklif fiyatından
ödenmesi gerektiğine,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 644 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnamenin 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine istinaden, 20/04/2013
tarihinde yapılan toplantıda katılanların oy birliği ile karar verilmiştir.