BAŞVURU SAHİBİ: Elron İnşaat Taah. ve Tic. A.Ş., İHALEYİ YAPAN İDARE: T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) Satın Alma ve Stok Kontrol Dairesi Başkanlığı, BAŞVURUYA KONU İHALE: 2019/532347 İhale Kayıt Numaralı “Teşekkülümüz Konvansiyonel Hatlarının Bakımlarının 1 Yıl Süre ile Yaptırılması (A1, A2 Grubu İşler)” İhalesi KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) tarafından 13.12.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Teşekkülümüz Konvansiyonel Hatlarının Bakımlarının 1 Yıl Süre ile Yaptırılması (A1, A2 Grubu İşler)” ihalesine ilişkin olarak Elron İnşaat Taah. ve Tic. A.Ş.nin 16.03.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 24.03.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 27.03.2020 tarih ve 15659 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 27.03.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Başvuruya ilişkin olarak 2020/578 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir. KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi. İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, TCDD Genel Müdürlüğü tarafından “Teşekkülümüz Konvansiyonel Hatlarının Bakımlarının 1 Yıl Süreyle Yaptırılması (A1, A2 Grubu İşler) Hizmet Alımı” işinin 13.12.2019 tarihinde ihale edildiği, firmalarının da söz konusu ihaleye teklif verdiği, 09.03.2020 tarihinde bildirilen komisyon kararında A1 grubu işler ile ilgili kısımda aşırı düşük teklif sınır değerinin 16.047.650,00 TL olarak belirlendiği, bu tutarın altında teklif veren Maviray Demiryolu İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Li-Ma İnş. Tem. Nak. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, Lima İnş. Tem. Nak. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin süresi içerisinde açıklamalarını sunmadığı, ihalenin açıklamaları kabul edilen Maviray Demiryolu İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, firmalarının da ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, idarenin aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısında, A.1.1.Buraj makinası iş grubu, A.1.4.Makas buraj makinası ve A.1.2. Balast regülatörü iş gruplarına yönelik açıklamaların sunulmasının istenildiği, A.1.1. buraj makinası iş grubu ve A.1.4.makas buraj makinası iş grubunun analizinde yer alan önemli teklif bileşenlerinin istenilmemesi ve istekli tarafından yapılan açıklamaların uygun olmadığına yönelik idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine A1 grubu işler için her bir iş kaleminin tutarının toplam yaklaşık maliyete göre sıralandığı ve maliyetin % 80’ine giren kalemlerden açıklama istenildiği, buna göre A.1.1. buraj makinesi, A.1.4. makas buraj makinesi ve A.1.2. balast regülatörü kalemlerinden açıklanma istenildiği, A.1.1. buraj makinesi iş kalemi için teşekküllerinin birim fiyatlarının eklendiği ve bazı önemli bileşenlerin istenilmediğinin belirtildiği ve başvurularının reddedildiği, Öncelikli olarak şikayete konu ihalenin bir hizmet alımı olduğu, hizmet alımı ihalelerinin aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun olarak değerlendirilmesi gerektiği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde yer alan açıklamaların söz konusu ihalede uygulanamayacağı, 45’inci maddenin yapım işlerine özgü açıklamalar olduğu, idarenin bu açıdan yaklaşımının uygun olmadığı, Söz konusu ihalede aşırı düşük teklif açıklaması istenilen A.1.1.buraj makinası ve A.1.4.makas buraj makinesi iş gruplarının idarece oluşturulan analizlerinin sadece makine ve işçilik girdilerinden oluştuğunun görüldüğü, hizmet alımı ihalesinde önemli teklif bileşeni olan işçiliğin bir kısmının istenilmemesinin işin mahiyetine ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun olmadığı, idarece Tebliğ’in 45’inci maddesine göre değerlendirme yapılırken bile çelişkiye düşüldüğü zira anılan maddede analiz toplamının %3’ünün altında bile olsa işçilik girdisinin açıklama istenmeyen girdi olarak değerlendirilemeyeceğinin belirtildiği, 1) İdare tarafından isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, A.1.1.buraj makinesi iş grubu için TCDD MAK 001 sürekli çalışan buraj makinesi 32 kazmalı (yakıt giderleri dahil) ile ÇŞB/01.406 operatör yardımcısı iş kalemlerinin istenildiği, söz konusu iş grubu içerisinde yer alan bazı önemli teklif bileşenlerinin istenilmediğinin anlaşıldığı, idare tarafından bu kaleme ilişkin analizin düzenlendiği ve aşırı düşük teklif sahiplerine gönderildiği, söz konusu analiz incelendiğinde iş grubunun makine ve işçilik olmak üzere iki ana iş kaleminden oluştuğu, işçilik olarak formen, düz işçi, operatör makinist ve operatör yardımcısı olmak üzere dört işçilik kaleminin bulunduğunun tespit edildiği, ancak idarece aşırı düşük teklif isteme yazısında bahse konu iş grubuna ilişkin olarak hat burajı makinesi (yakıt dahil) ile operatör yardımcısına ilişkin işçilik giderlerinin açıklanmasının istenildiği, idare tarafından söz konusu iş grubuna ilişkin oluşturulan analizde işçilik olarak formen, düz işçi, operatör makinist ve operatör yardımcısının belirtildiğinin görüldüğü, ancak aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında işçiliğe ilişkin bileşenlerde formen, düz işçi ve operatör makinist alt bileşenlerinin istenilmemesinin mevzuata aykırı olduğu, zira analizde yer alan işçilik ile ilgili alt bileşenlerin söz konusu iş grubunu yapabilmek için gerekli olan iş kalemlerini içerecek şekilde oluşturulmuş olduğu, bu analiz içerisinden bazı işçilik girdilerinin çıkarılmasının önemli girdi ve maliyet bileşenlerinin açıklanmaması sonucunu doğurduğu, Bahse konu iş grubunun yapılabilmesi için hem hat buraj makinası girdisinin hem de bu makinayı çalıştırabilmek için zorunlu olan formen, düz işçi, operatör makinist ve operatör yardımcısının birlikte çalışması ve aşırı düşük teklif açıklamasında söz konusu işçiliklerin hepsinin fiyatlandırılması gerektiği, Öte yandan idarece isteklilere gönderilen açıklama isteme yazısında A.1.2. Balast regülatörü iş grubu birim fiyat analizine uygun olarak TCDD MAK 003 regülatör (yakıt giderleri dahil), ÇŞB/01.409:formen, ÇŞB/01.501:düz işçi, ÇŞB/01.404: operatör makinist, ÇŞB/01.406:operatör yardımcısı” nın açıklanmasının istenildiği dikkate alındığında, A.1.1. buraj makinesi iş grubu birim fiyat analizinde yer alan işçilik girdilerinden sadece operatör yardımcısının istenilmesinin, diğer işçilik giderlerinin istenilmemesinin çelişkili bir durum olduğu, oysaki idarece işçilik için hat buraj makinasının asıl çalıştırılacak olan operatör makinisti istenilmeden sadece operatör yardımcısının istenilmesinin, bunun yanında formen ve düz işçinin istenilmemesinin aşırı düşük teklif sorgulamasının eksik olarak yapılması ve ihale üzerinde bırakılan istekliye avantajlı bir durum sağlanması sonucunu doğurduğu, Kaldı ki, işe ait Konvansiyonel Hatların Bakımlarının Yaptırılması Teknik Şartnamesi’nin “Personel” başlıklı 4.1.1’inci maddesinde yer alan “Belirtilen sayılar her makine için minimum olmak kaydıyla; buraj makinası için 2 operatör bulundurulması gerekmektedir.” düzenlemesi çerçevesinde, söz konusu iş grubu için belirtilen minimum personel sayısının 2 operatör olarak belirlenmesine rağmen, aşırı düşük teklif sorgulamasında sadece operatör yardımcısı açıklamasının istenilmiş olmasının düzenlemelere aykırı olduğu, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamalarının da uygun olmadığı, Diğer taraftan ihale üzerinde bırakılan isteklinin hat buraj makinası kendi bünyesinde bulunmadığından, makine ve işçilik giderine ilişkin belgelendirmenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde yer alan fiyat teklifi almak suretiyle yapıldığı, alınan fiyat teklifinin Tebliğ’in açıklamalarına uygun olmadığı, fiyat teklifine ilişkin alınan belgenin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” ne uygun olmadığı, fiyat teklifinin üzerinde mevzuat gereği bulunması gereken ifadenin bulunmadığı, fiyat teklifinin ekinde satış tutarı tespit tutanağının sunulmadığı, Kurum tarafından söz konusu tutanağın ilgili meslek mensubundan istenilmesi gerektiği, tutanağın son geçici vergi beyanname dönemine ait olmadığı, 2) A.1.4. makas buraj makinası iş grubu için idarece önemli teklif bileşeni olarak değerlendirme yapılmadığı ve açıklama istenmediği, idareye bu konuda yapılan şikayet başvurusu üzerine idarenin açıklama istenilen önemli bileşenler belirlenirken Kurumca yayınlanan birim fiyat tariflerine göre her bir iş kalemine ait fiyatın karsız bedelinden kaleme ait girdilerde %3’ün altında olanlardan açıklama istenilmediğinin belirtildiği, A.1.4. makas buraj makinasına ait girdilerden % 3’ün altında kalan formen, düz işçi ve operatör makinist ve operatör yardımcısından açıklama istenilmediği, Teknik Şartname’de belirtilen minimum personel sayıları dikkate alınarak değerlendirme yapıldığı, ayrıca açıklama kapsamında fiyat teklifi alınan Alcom Ray Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.nden alınan teklifin mevzuata uygun olduğunun ifade edildiği, Aşırı düşük teklif sorgulamasında A.1.4. Makas buraj makinası TCDD MAK 002 makas buraj makinası (yakıt giderleri dahil) iş kaleminin açıklanmasının istenildiği, ancak söz konusu iş grubu içerisinde yer alan işçilik giderlerinin istenilmediğinin görüldüğü, işe ait Konvansiyonel Hatlarının Bakımlarının Yaptırılması Teknik Şartnamesi’nin “Personel” başlıklı 4.1’inci maddesinde “4.1.1. Belirtilen sayılar her makine için minimum olmak kaydıyla; … makas buraj makinesi için 3 operatör bulundurulması gerekmektedir.” şeklinde düzenlemenin bulunduğu, birim fiyat analizi ve Teknik Şartname’de yer verilen düzenlemeler çerçevesinde makas buraj makinası ile birlikte işçilik gideri olarak asgari 3 operatör, formen, düz işçiler ve operatör yardımcılarının da önemli teklif bileşeni olarak belirtilmesi ve istekli tarafından da açıklanması gerektiği, idarece aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında işçiliğe ilişkin olarak açıklama istenmemesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı olduğu, Bahse konu iş grubunun yapılabilmesi için makas buraj makinası girdisinin ve bu makinayı çalıştırabilmek için birim fiyat analizinde ve Teknik Şartname’nin ilgili düzenlemesinde yer alan sayıda işçilik giderinin ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından fiyatlandırılması gerektiği, yapılan açıklamanın bu yönüyle uygun olmadığı, Diğer taraftan söz konusu iş grubunda tarif edilen makas buraj makinasına ülkede sadece Uzka İnş. San. ve Tic. A.Ş. ve Alkom Ray Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.nin sahip olduğu, bunlardan Uzka İnş. San. ve Tic. A.Ş. ihaleye katıldığından, söz konusu isteklinin bu firmadan fiyat teklifi almasının mümkün olmadığı, dolayısıyla isteklinin sadece Alkom Ray Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.nden fiyat teklifi alınmış olabileceği, ihaleye hazırlık için kendilerinin de bu firmadan fiyat teklifi aldıkları, alınan teklifte iş süresince “makas buraj makinasının (yakıt dahil) 5.700,00 TL/saat +KDV, çalışılan ya da çalışılmayan gün ayırt edilmeksizin, günde en az 6 saat/ayda en az 15 gün çalışma/ödeme garantisi ile” kiralanabileceğinin belirtildiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından da aynı firmadan aynı koşullar altında fiyat teklifinin alınabileceği dikkate alındığında söz konusu iş grubu için en az 6 x15 x12 x 5.700,00 TL= 6.156.000,00 TL olması gerektiğinin açık olduğu, bu duruma göre ihale üzerinde bırakılan isteklinin bu iş grubuna ait fiyat teklifinin bu tutarın altında olamayacağı, Diğer taraftan ihale üzerinde bırakılan isteklinin makas buraj makinası kendi bünyesinde bulunmadığından makine girdisine ilişkin belgelendirmeyi Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesi uyarınca yapması gerektiği, alınan fiyat teklifinin Tebliğ’in açıklamalarına uygun olmadığı, fiyat teklifine ilişkin alınan belgenin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” ne uygun olmadığı, fiyat teklifinin üzerinde mevzuat gereği bulunması gereken ifadenin bulunmadığı, fiyat teklifinin ekinde satış tutarı tespit tutanağının sunulmadığı, Kurum tarafından söz konusu tutanağın ilgili meslek mensubundan istenilmesi gerektiği, tutanağın son geçici vergi beyanname dönemine ait olmadığı, Bu itibarla Maviray Demiryolu İnş. Sis. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmemesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir. Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir. - Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
İhale dokümanında yapılan düzenlemelerden şikayete konu ihalenin A1 ve A2 grubunda yer alan makine setleri ile hızlı tren hattı ile konvansiyonel hatların ihtiyaç duyulan hat kesimlerinde üstyapı iyileştirmelerinin yapılması hizmeti alımına ilişkin olduğu, ihalenin birim fiyat teklif alınmak suretiyle 13.12.2019 tarihinde açık ihale usulüne göre ve elektronik teklif alınmak suretiyle gerçekleştirildiği, işin süresinin bir yıl olduğu, başvuru sahibinin şikayetinin birinci kısma ilişkin olduğu (A1 Grup), birinci kısımda A.1.1. buraj makinesi, A.1.2. balast regülatörü, A.1.3. stabilizatör, A.1.4. makas buraj makinesi ile hizmetin gerçekleştirileceği, 13.12.2019 tarihinde gerçekleştirilen şikayete konu ihalenin birinci kısmına 6 isteklinin teklif verdiği, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme neticesinde 6 isteklinin de geçerli teklif olarak belirlendiği, ilk oturumda geçici teminatı ve birim fiyat teklif mektubu uygun olduğu anlaşılan isteklilerin tekliflerinin esas alınarak aşırı düşük teklif sınır değerinin belirlendiği ve hesaplanan sınır değerin altında teklif verdiği belirlenen Maviray Demiryolu İnş. Sis. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Li-Ma İnş. Tem. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nden aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasının istenildiği, Li-Ma İnş. Tem. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. nin süresi içerisinde açıklamalarını sunmadığı ve anılan isteklinin teklifinin reddedildiği, Maviray Demiryolu İnş. Sis. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının ihale komisyonunca değerlendirildiği ve 09.03.2020 tarihli kesinleşen ihale kararı ile ihalenin birinci kısmında Maviray Demiryolu İnş. Sis. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, Elron İnşaat Taah. ve Tic. A.Ş. nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği tespit edilmiştir. İdareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idarenin cevap yazısında, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılırken İdarelerinin yayınladığı birim fiyat tariflerine göre her bir iş kalemine ait fiyatın karsız bedelinden kaleme ait girdilerde % 3’ün altında olanlardan açıklama istenilmediği, A.1.1. buraj makinasına ait girdilerden %3’ün altında kalan formen, düz işçi ve operatör makinistten açıklama istenilmediği, değerlendirme yapılırken Teknik Şartname’de istenilen minimum personel sayısının açıklamalar değerlendirilirken dikkate alındığı, diğer taraftan ihale üzerinde bırakılan isteklinin hat buraj makinesinin kendi bünyesinde bulunmadığı dikkate alındığında, makine ve işçilik giderlerine ilişkin belgelendirmenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesine uygun şekilde sunulduğu, Aşırı düşük teklif sorgulama yazısında A.1.4. makas buraj makinesi iş kalemi için idarelerinin birim fiyat tariflerinin eklendiği, idareleri tarafından yayınlanan birim fiyat tariflerine göre her bir iş kalemine ait fiyatın karsız bedelinden kaleme ait girdilerde %3’ün altında olan girdiler için açıklama istenilmediği, A.1.4. makas buraj makinesine ait girdilerden %3’ün altında kalan formen, düz işçi ve operatör yardımcısından açıklama istenilmediği, değerlendirme yapılırken Teknik Şartname’de istenilen minimum personel sayılarının dikkate alındığı, İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından makas buraj makinası için Alcom Ray Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. tarafından verilen fiyat teklifinin sunulduğu, sunulan fiyat teklifinin uygun olduğu ifade edilerek başvuru reddedilmiştir. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar. (2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır. a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu; 1) Verilen hizmetin ekonomik olması, 2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, 3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. b) İhale, aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemleri yapılmaksızın sonuçlandırır. c) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir. (3) Yaklaşık maliyeti Kanun’un 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur. (4) Yaklaşık maliyeti Kanun’un 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan, açık ihale, belli istekliler arasında ihale veya Kanun’un 21’nci maddesinin (b), (c) ve (f) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde, ikinci fıkranın (a), (b) veya (c) bendindeki seçeneklerden birinin kullanılması zorunludur. (5) Aşağıdaki işlerin ihalelerinde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur. a) Yaklaşık maliyeti Kanun’un 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan ve Kanun’un 21’nci maddesinin (a), (d) ve (e) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihaleleri. b) Yaklaşık maliyeti Kanun’un 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri. c) Kurum tarafından yayımlanan aşırı düşük teklif sorgulaması yapılamayacak alımlar listesinde yer alan işlerin ihaleleri.” hükmü, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir. 79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir. 79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler. 79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir. Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. Kaşeleme işlemi 8.4’ üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. 79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur. 79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur. … 79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır” 79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır. Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür. … 79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir. 79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez. 79.3.2. 79.2.2’nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir. 79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur. … 79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.” açıklamaları bulunmaktadır. İdari Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanun’un 38’inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Verilen hizmetin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi, Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödenecek vergi, (Yürürlükteki mevzuata göre sözleşme bedeli üzerinden hesaplanmakta ve pul bedeli için % 05,69 damga vergisi için % 09,48 oranı uygulanmaktadır.) % 005 KİK payı, resim harç ve benzeri giderler teklif fiyatına dahil edeceklerdir. 25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz. 25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir: 25.3.1. Her türlü vergi, eğitim, yol bakım makinelerinin Türkiye’ye gelişinden çıkışına kadar olan sürede ve hatta yaptığı çalışmalar sırasında oluşabilecek her türlü arıza, bakım giderleri ile işletme malzemeleri, sigorta, vergi vb. ödemeler yükleniciye aittir. 25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir. 25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi bulunmaktadır. Konvansiyonel Hatların Bakımlarının Yaptırılması Teknik Şartnamesi’nin “Personel” başlıklı 4.1’inci maddesinde, “4.1.1. Belirtilen sayılar her makine için minimum olmak kaydıyla, buraj makinesi için 2, regülatör için 1, stabilizatör için 1, makas buraj için 3 ve ray taşlama makinesi için 2 operatör bulundurulması gerekmektedir” düzenlemesi bulunmaktadır. İdarenin 27.01.2020 tarihli ve E.29915 sayılı aşırı düşük telif açıklama yazısında, isteklilerin açıklamaları kapsamında tekliflerinde yer alan A.1.1. buraj makinesi iş grubu için; TCDD MAK001: sürekli çalışan buraj makinesi 32 kazmalı (yakıt giderleri dahil), ÇŞB/01.406: operatör yardımcısı, A.1.4. makas buraj makinesi için; TCDD MAK 002: makas buraj makinesi (yakıt giderleri dahil), A.1.2. balast regülatörü için; TCDD MAK 003: regülatör (yakıt giderleri dahil), ÇŞB/01.409: formen, ÇŞB/01.501: düz işçi, ÇŞB/01.404: operatör makinist, ÇŞB/01.406: operatör yardımcısı girdileri için aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun şekilde sunulmasının istenildiği görülmüştür. İhale üzerinde bırakılan isteklinin 30.01.2020 tarihli yazı ekinde aşırı düşük teklif açıklamalarını sunduğu belirlenmiştir. Anılan isteklinin açıklamaları kapsamında buraj makinesi hesabı, buraj makinesi ön kiralama protokolü, regülatör makinası hesabı, regülatör makinası ön kiralama protokolü, makas buraj makinesi hesabı, makas buraj makinesi ön kiralama protokolü, çalışanlar için bordrolar ve işe giriş bildirgeleri, makinaların faturalarının ve tescil belgelerinin sunulduğu tespit edilmiştir. Maviray Demiryolu İnş. Sis. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında açıklanması istenen iş kalemlerinden olan A.1.1. buraj makinası için analiz oluşturarak sunduğu, sunulan analizde analiz girdisi olarak buraj makinesi (yakıt dahil), formen, düz işçi, operatör makinist ve operatör yardımcısına yer verdiği, analizin altında buraj makinesi çalışmalarında 2 operatör ve 1 operatör yardımcısı, çalışmalar sırasında ise hat üzerinde 1 adet formen ve 2 adet düz işçi çalıştırılacağının ifade edildiği, operatör ve operatör yardımcısının brüt maaşının 6.329,39 TL, formen brüt maaşının 5.567,18 TL, işçi brüt maaşının 3.793,16 TL olduğu belirtilerek, açıklama ekinde bordrolara yer verildiği, 1 ayda ortalama 22 iş günü olduğu ve 9 saat mesai süresi dikkate alınarak ayda 22×9=198 saat çalışma süresi üzerinden operatör saatlik ücretinin 31,97 TL, operatör yardımcısı saatlik ücretinin 31,97 TL, formen saatlik ücretinin 28,12 TL, düz işçi saatlik ücretinin ise 19,16 TL üzerinden hesaplandığı ve analizlerde bu rakamın dikkate alındığı belirlenmiştir. İhale işlem dosyasında yer alan belge ve bilgilerden idarenin söz konusu iş kalemine ilişkin analiz formatı oluşturduğu ve bu analiz formatında Kamu İhale Genel Tebliği’nin yapım işi ihalelerine yönelik açıklamalarını dikkate alarak açıklama istenecek ve açıklama istenmeyecek analiz girdilerini belirlediği, A.1.1. buraj makinesi iş grubu için; TCDD MAK001: sürekli çalışan buraj makinesi 32 kazmalı (yakıt giderleri dahil), ÇŞB/01.406: operatör yardımcısı girdisini açıklama istenilen analiz girdisi olarak belirlediği, diğer işçilik girdilerini açıklama istenmeyecek analiz girdisi olarak belirlediği görülmüştür. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinin yapım işi ihalelerinde uygulanacak yöntemi açıklayan bölüm olduğu, söz konusu ihalenin hizmet alımı ihalesi olduğu ancak idarenin bu maddeler çerçevesinde işlem tesis ettiği görülmüştür. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde ihale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edileceği, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyeceği ifade edilmiştir. Ayrıca analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamayacağı belirtilmiştir. İdarece hizmet alımı olarak çıkılan şikayete konu ihalede açıklama istenilen iş grupları için yapım işine benzerlik göstermesi nedeniyle yapım ihalelerinde izlenecek yöntem üzerinden değerlendirme yapılmış olması hususu mevzuatın genel çerçevesi açısından teklifin önemli bileşeninin belirlenmesi yöntemi olarak kullanılması yönünden aykırılık bulunmamıştır. İhale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamaları kapsamında tüm işçilik girdilerini doğru olarak saatlik asgari ücretin altında olmayacak şekilde açıkladığı belirlendiğinden, ihale üzerinde bırakılan isteklinin işçilik girdilerine ilişkin açıklamalarının uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İhale üzerinde bırakılan isteklinin hat buraj makinası kendi bünyesinde bulunmadığından, söz konusu gidere ilişkin belgelendirmenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde yer alan fiyat teklifi almak suretiyle yapıldığı, alınan fiyat teklifinin Tebliğ’in açıklamalarına uygun olmadığı iddiası yönünden yapılan incelemede, Anılan isteklinin açıklamaları kapsamında Plasser and Theurer 09-32 CSM buraj makinesi için 4.500,00 TL/saat+KDV tutar ile iş uhdeleri kalması durumunda Demiryapı İnş. Taah. ve Tic.’den kiralanacağının beyan edildiği bir ön kiralama protokolü adında bir belgenin sunulduğu, söz konusu protokolün ilgili meslek mensubu ve Demiryapı İnş. Taah. ve Tic. tarafından kaşelendiği ve imzalandığı belirlenmiştir. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile yapılan açıklamaların ne şekilde olması gerektiği ve hangi şekli unsurları taşıması gerektiği açıklanmıştır. İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından buraj makinesi için sunulan ön protokol belgesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2’nci maddesinde belirtilen açıklama yöntemlerine uygun olmadığı, üzerinde Tebliğ’in 79.2.2.1’inci maddesinde belirtilen ifadenin bulunmadığı, söz konusu belgenin Tebliğ’in anılan maddesinde belirtilen şekilde üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi kapsamında değerlendirilmesinin de mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin A.1.1. buraj makinesi için açıklamasının uygun olmadığı belirlenmiştir. 2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak: Maviray Demiryolu İnş. Sis. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında açıklanması istenen iş kalemlerinden olan A.1.4. makas buraj makinası iş grubu içi analiz oluşturarak sunduğu, sunulan analizde analiz girdisi olarak makas buraj makinesi (yakıt dahil), formen, düz işçi, operatör makinist ve operatör yardımcısına yer verdiği, analizin altında makas buraj makinesi çalışmalarında 3 operatör ve 1 operatör yardımcısı, çalışmalar sırasında ise hat üzerinde 1 adet formen ve 2 adet düz işçi çalıştırılacağının ifade edildiği, operatör ve operatör yardımcısının brüt maaşının 6.329,39 TL, formen brüt maaşının 5.567,18 TL, işçi brüt maaşının 3.793,16 TL olduğu belirtilerek, açıklama ekinde bordrolara yer verildiği, 1 ayda ortalama 22 iş günü olduğu ve 9 saat mesai süresi dikkate alınarak ayda 22×9=198 saat çalışma süresi üzerinden operatör saatlik ücretinin 31,97 TL, operatör yardımcısı saatlik ücretinin 31,97 TL, formen saatlik ücretinin 28,12 TL, düz işçi saatlik ücretinin ise 19,16 TL üzerinden hesaplandığı ve analizlerde bu rakamın dikkate alındığı belirlenmiştir. İhale işlem dosyasında yer alan belge ve bilgilerden idarenin söz konusu iş kalemine ilişkin analiz formatı oluşturduğu ve bu analiz formatında Kamu İhale Genel Tebliği’nin yapım işi ihaleleri için yapılan açıklamalarını dikkate alarak açıklama istenecek ve açıklama istenmeyecek analiz girdilerini belirlediği, A.1.4. makas buraj makinası iş grubu için; TCDD MAK002: makas buraj makinesinin (yakıt giderleri dahil) açıklama istenilen analiz girdisi olarak belirlediği, tüm işçilik girdilerini açıklama istenmeyecek analiz girdisi olarak belirlediği görülmüştür. Birinci iddiaya ilişkin bölümde detayları verilen açıklamalar çerçevesinde ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamaları kapsamında tüm işçilik girdilerini doğru olarak saatlik asgari ücretin altında olmayacak şekilde açıkladığı belirlendiğinden, ihale üzerinde bırakılan isteklinin A.1.4 iş grubu için işçilik girdilerine ilişkin açıklamalarının uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İhale üzerinde bırakılan isteklinin makas buraj makinası kendi bünyesinde bulunmadığından, makine giderine ilişkin belgelendirmenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde yer alan fiyat teklifi almak suretiyle yapıldığı, alınan fiyat teklifinin Tebliğ’in açıklamalarına uygun olmadığı iddiası yönünden yapılan incelemede, Anılan isteklinin açıklamaları kapsamında Plasser and Theurer 08-475 4S makas buraj makinesi için 5.700.000,00 TL/saat+KDV tutar ile iş uhdeleri kalması durumunda ALCOM Ray Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.den kiralanacağının beyan edildiği bir ön kiralama protokolünün sunulduğu, söz konusu protokolün ilgili meslek mensubu ve ALCOM Ray Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından kaşelendiği ve imzalandığı belirlenmiştir. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile yapılan açıklamaların ne şekilde olması gerektiği ve hangi şekli unsurları taşıması gerektiği açıklanmıştır. İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından makas buraj makinesi için sunulan ön protokül belgesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2’nci maddesinde belirtilen açıklama yöntemlerine uygun olmadığı, üzerinde Tebliğ’in 79.2.2.1’inci maddesinde belirtilen ifadenin bulunmadığı, ayrıca Tebliğ’in anılan maddesinde belirtilen şekilde üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi kapsamında değerlendirilmesinin de mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin A.1.4. makas buraj makinesi için açıklamasının uygun olmadığı belirlenmiştir. Öte yandan, söz konusu ihalenin şikayete konu kısmının yaklaşık maliyeti dikkate alındığında başvuru bedelinin 6.145,00 TL fazla ödendiği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin yazılı talebi halinde fazla ödenen tutarın iade edilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Maviray Demiryolu İnş. Sis. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmeyerek teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere, 1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine, 2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,
Oybirliği ile karar verildi.
| 
