iş kaleminin maliyetinin ilk ihale dokümanındaki vardiya sistemi sonucunda bulunan toplam ekip sayısı kadar işçi çalıştırılacağı kabulüyle hesaplanması zorunluluğu bulunmamakla birlikte, idare tarafından poz maliyetinin * aracı sayısı göz önüne alınarak hesaplama yapılmasının anılan poz kalemine ilişkin hazırlanan Birim Fiyat Tariflerinde yer alan düzenlemesi dikkate alındığında yaklaşık maliyetin eksik hesaplanmasına sebebiyet verdiği  iş kaleminin maliyetinin eksik hesaplandığı tespit edilmesi

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9 uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü yer almaktadır.

 

4734 sayılı Kanun hükümlerine göre, yaklaşık maliyet;

 

Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendinde belirtilen kuruluşların Kanun kapsamı dışında temin edebilecekleri mal veya hizmetlerin istisna limitinin belirlenmesi,

8’inci ve 13’üncü madde hükümleri uyarınca, ihale ilan süre ve kurallarının belirlenmesi,

20’nci madde hükmü uyarınca, belli istekliler arasında ihale usulüyle ihale edilebilecek yapım işlerinin tespiti,

21’inci maddenin (f) bendi uyarınca pazarlık usulüyle yapılabilecek mal veya hizmet alımlarına ilişkin parasal limitin belirlenmesi,

38’inci madde hükmü uyarınca, aşırı düşük tekliflerin tespit edilmesi,

39’uncu madde hükmü uyarınca, bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali kararının verilmesine gerekçe teşkil edecek aşırı yüksek tekliflerin tespiti,

48’inci madde hükmü uyarınca, hizmet alımı biçiminde ihalesi yapılabilecek olan danışmanlık hizmetlerinin belirlenmesi,

53’üncü madde hükmü uyarınca, itirazen şikayet başvuru bedellerinin tespiti,

62’nci maddenin (d) bendi hükmü uyarınca, bütçenin programlanması ve tekliflerin karşılaştırılması,

8’inci ve 63’üncü madde hükümleri uyarınca, yerli isteklilerle ilgili uygulamaların belirlenmesi işlemlerinde kullanılacağı anlaşılmıştır.

 

Bu itibarla idarelerce ihale dokümanında (İdari Şartname, Teknik Şartname, Sözleşme Tasarısı vb.) bir maliyet unsuru olarak belirlenen ve isteklilerin tekliflerini hazırlarken dikkate almak durumunda oldukları her bir unsuru yaklaşık maliyet hesabına dâhil etmeleri gerektiği, zira yaklaşık maliyetle bağlantılı olarak belirlenmesi gereken; ihalenin eşik değerin altında kalıp kalmadığı, ilanın süresi ve yapılış şekli, parasal limite tabi alımlarda alım usulünün tespiti gibi hususların yasal gereklere uygunluğu açısından vazgeçilmez olmanın yanında, ihale sürecinde de, sunulan tekliflerin sağlıklı biçimde değerlendirilmesi, bu bağlamda aşırı düşük tekliflerin tespiti ve sorgulanması, fiyat teklifleri bakımından ihalede yeterli rekabetin sağlanıp sağlanmadığı hususlarının ihale komisyonunca irdelenebilmesi açısından da zaruret arz ettiği anlaşılmaktadır.

 

İhale Dokümanının ilk halinde yer alan Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde “…Yüklenici, işe başlama tarihinden itibaren bu iş kapsamında ilgili teknik şartnamesinde belirtilen özelliklere sahip aşağıdaki listedeki makine, araç ve ekipmanı iş mahallinde çalışacak vaziyette (şoför ve ekibi dahil) iş programına uygun olarak iş yerinde bulundurmak zorundadır.

Cinsi ve Çeşidi Özelliği ve Kapasitesi, Sayısı: …

Avrupa 1. Bölge 1. Kısım (Arnavutköy, Sultangazi ve Gaziosmanpaşa İlçeleri)

Sıra No	Araç ve Ekipman Türü	Arnavutköy Şube Müdürlüğü Araç Sayısı (Adet)	Sultangazi Şube Müdürlüğü Araç Sayısı (Adet)	Gaziosmanpaşa Şube Müdürlüğü Araç Sayısı (Adet)	Toplam Araç Sayısı (Adet)
	Kanal Açma Aracı (Kuka)	2	2	1	5

…

Kanal açma aracı ekiplerinin günlük vardiyaları aşağıdaki şekilde düzenlenecektir.

	Arnavutköy Şube Müdürlüğü Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı	Sultangazi Şube Müdürlüğü Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı	Gaziosmanpaşa Şube Müdürlüğü Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı	Toplam Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı
08.00 – 16.00 arası	1	1	1	3
16.00 – 24.00 arası	1	1	1	3
24.00 – 08.00 arası	2			2

Avrupa 1. Bölge 3. Kısım (Beşiktaş, Sarıyer ve Eyüpsultan İlçeleri)

Sıra No	Araç ve Ekipman Türü	Beşiktaş Şube Müdürlüğü (Beşiktaş-Sarıyer) Araç Sayısı (Adet)	Bakırköy Şube Müdürlüğü Araç Sayısı (Adet)	Toplam Araç Sayısı (Adet)
5	Kanal Açma Aracı (Kuka)	4	2	6

…

Kanal açma aracı ekiplerinin günlük vardiyaları aşağıdaki şekilde düzenlenecektir.

	Beşiktaş Şube Müdürlüğü (Beşiktaş-Sarıyer) Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı	Eyüpsultan Şube Müdürlüğü Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı	Toplam Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı
08.00 – 16.00 arası	4	2	6
16.00 – 24.00 arası	2	1	3
24.00 – 08.00 arası	2	1	3

Avrupa 1. Bölge 4. Kısım (Fatih, Zeytinburnu, Bayrampaşa ve Esenler İlçeleri)

Sıra No	Araç ve Ekipman Türü	Fatih Şube Müdürlüğü (Fatih-Zeytinburnu) Araç Sayısı (Adet)	Bayrampaşa Şube Müdürlüğü Araç Sayısı (Adet)	Esenler Şube Müdürlüğü Araç Sayısı (Adet)	Toplam Araç Sayısı (Adet)
5	Kanal Açma Aracı (Kuka)	5	1	1	7

…

Kanal açma aracı ekiplerinin günlük vardiyaları aşağıdaki şekilde düzenlenecektir.

	Fatih Şube Müdürlüğü (Fatih-Zeytinburnu) Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı	Sultangazi Şube Müdürlüğü Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı	Gaziosmanpaşa Şube Müdürlüğü Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı	Toplam Kanal Açma Aracı Ekip Sayısı
08.00 – 16.00 arası	5	1	1	7
16.00 – 24.00 arası	2	1		3
24.00 – 08.00 arası	2	1		3

…” düzenlemesine yer verildiği,

 

Ancak 02.09.2019 tarihli ve 2 sayılı Zeyilname ile ihale dokümanının ilk halindeki ihale konusu işin ifasında çalıştırılacağı öngörülen makine, araç ve ekipman listelerinin altında yer alan kanal açma aracı ekiplerinin günlük vardiyalarının düzenlendiği tabloların kaldırıldığı anlaşılmıştır.

 

Başvuru sahibi tarafından itirazen şikâyet dilekçesinde;

 

İhalenin 1’inci kısmında, dokümanın ilk halinde toplam kanal açma aracı ekip sayısının 8 olduğu ve yaklaşık maliyetinin 8 ekibin maliyeti üzerinden hesaplandığı, ancak 2 sayılı Zeyilname ile ekip sayılarının kaldırılması neticesinde istekli tarafından araç sayıları dikkate alınarak idarece istenilen araç sayısı kadar ekip oluşturulacağı varsayımla toplam 15 ekip çalıştırılacağı,

 

İhalenin 3’üncü kısmında dokümanın ilk halinde toplam kanal açma aracı ekip sayısının 12 olduğu ve yaklaşık maliyetinin 12 ekibin maliyeti üzerinden hesaplandığı, ancak 2 sayılı Zeyilname ile ekip sayıları kaldırılması neticesinde istekli tarafından araç sayıları dikkate alınarak idarece istenilen araç sayısı kadar ekip oluşturulacağı varsayımla toplam 18 ekip çalıştırılacağı,

 

İhalenin 4’üncü kısmında dokümanın ilk halinde toplam kanal açma aracı ekip sayısının 13 olduğu ve yaklaşık maliyetinin 13 ekibin maliyeti üzerinden hesaplandığı, ancak 2 sayılı Zeyilname ile ekip sayıları kaldırılması neticesinde istekli tarafından araç sayıları dikkate alınarak idarece istenilen araç sayısı kadar ekip oluşturulacağı varsayımla toplam 21 ekip çalıştırılacağı,

 

Bu çerçevede her bir ekibin 1 şoför ve 1 vasıflı işçiden oluşturulacağı dikkate alındığında 1’inci kısım için 7 ekip, 3’üncü kısım için 6 ekip ve 4’üncü kısım için 8 ekip olmak üzere toplamda ilk ihale dokümanına göre 42 kişi fazla çalıştırılacağı iddia edilmektedir.

 

İdare tarafından hesaplanan yaklaşık maliyet incelendiğinde;

 

1’inci kısım T.05 iş kaleminin maliyetinin Kanal Açma Aracının (Kuka) Ekip ve Ekipmanlarıyla Birlikte 1 (Bir) Günlük Bedeli x 5 Adet Kanal Açma Aracı x 460 gün süre ile çalıştırılması sonucunda hesaplandığı,

 

3’üncü kısım T.05 iş kaleminin maliyetinin Kanal Açma Aracının (Kuka) Ekip ve Ekipmanlarıyla Birlikte 1 (Bir) Günlük Bedeli x 6 Adet Kanal Açma Aracı x 480 gün süre ile çalıştırılması sonucunda hesaplandığı,

 

4’üncü kısım T.05 iş kalemi maliyetinin Kanal Açma Aracının (Kuka) Ekip ve Ekipmanlarıyla Birlikte 1 (Bir) Günlük Bedeli x 7 Adet Kanal Açma Aracı x 600 gün süre ile çalıştırılması sonucunda hesaplandığı anlaşılmıştır.

 

Yukarıda aktarılan ihale dokümanı düzenlemeleri ile yaklaşık maliyet hesap cetveli bir arada değerlendirildiğinde, idarece söz konusu T.05 pozunun maliyetinin başvuru sahibi tarafından iddia edildiği üzere ilk ihale dokümanında toplam kanal açma aracı ekip sayısı dikkate alınarak hesaplanmadığı, bir başka deyişle idare tarafından yaklaşık maliyetin şikâyete konu kısımlarda belirtilen toplam kanal açma aracı sayısı üzerinden hesaplandığı görülmüştür.

 

Bu çerçevede idarece anılan iş kaleminin maliyetinin ilk ihale dokümanındaki vardiya sistemi sonucunda bulunan toplam ekip sayısı kadar işçi çalıştırılacağı kabulüyle hesaplanması zorunluluğu bulunmamakla birlikte, idare tarafından T.05 pozunun maliyetinin 1 şoför, 1 işçi ile 1’nci kısımda toplam 5 kanal açma aracı, 3’üncü kısımda toplam 6 kanal açma aracı, 4’üncü kısımda toplam 7 kanal açma aracı sayısı göz önüne alınarak hesaplama yapılmasının anılan poz kalemine ilişkin hazırlanan Birim Fiyat Tariflerinde yer alan “Not 4: Kanal açma aracının ekibi gece ve gündüz olmak üzere bir günde 3 vardiya (8’er saat) şeklinde 24 saat çalışacaktır.” düzenlemesi dikkate alındığında yaklaşık maliyetin eksik hesaplanmasına sebebiyet vereceği, bu itibarla idarece anılan iş kaleminin maliyetinin eksik hesaplandığı tespit edildiğinden, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur.

Toplantı No	: 2020/008
Gündem No	: 62
Karar Tarihi	: 26.02.2020
Karar No	: 2020/UH.I-436