Yapımı işinde; mimari uygulama projesinde bodrum kat planında su deposunun planlandığı, mekanik tesisat elemanları Ek Özel Şartnamesinde su deposu bağlantısına ilişkin detayların açıklandığı, ancak yüklenicinin ihale dokümanı içerisinde betonarme su deposuna ait sistem detayları ve kesitlerinin bulunmadığını bu nedenle ilave iş olduğunu belirttiği, inceleme ve değerlendirme sonucu idarenizce betonarme su deposu yerine paslanmaz çelik su deposu yapılmasına karar verildiği, bahis konusu çelik su deposu için tespit edilen yeni birim fiyatın .. yılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Birim fiyatları dikkate alınarak bu işlemin uygulama ayındaki fiyat farkı katsayısına bölünmek suretiyle sözleşme fiyatına dönüştürülerek, toplam iş tutarına dahil edilmek suretiyle fiyat farkına tabi Tutulacağının yükleniciye bildirildiği, yüklenicinin bu uygulamayı kabul etmediğinden bahisle; Betonarme yangın su deposunun sözleşme kapsamında olup olmadığı,
YÜKSEK FEN KURULU BAŞKANLIĞI KARAR VE GÖRÜŞLER
Karar Konusu : Anlaşmazlık (Yapım)
Karar No : 2011/18
Karar Tarihi : 08/08/2011
YÜKSEK FEN KURULU KARARI
I- GİRİŞ
… İl Özel İdaresi Yatırım ve İnşaat Müdürlüğü yatırım programında bulunan …
Yapım işinin, 15.12.2009 tarihinde ihalesinin gerçekleştirilerek 14.05.2010 tarihinde yüklenici
ile sözleşmesinin imzalandığı ve 15.06.2010 tarihinde işe başlanıldığı, betonarme yangın
su deposunun yapımı konusunda ortaya çıkan anlaşmazlıkla ilgili olarak uygulamaya esas
görüşümüzün bildirilmesi talebidir.
II- KONU
… İl Özel İdaresi tarafından yaptırılan … Yapımı işinde; mimari uygulama
projesinde bodrum kat planında su deposunun planlandığı, mekanik tesisat elemanları Ek Özel
Şartnamesinde su deposu bağlantısına ilişkin detayların açıklandığı, ancak yüklenicinin ihale
dokümanı içerisinde betonarme su deposuna ait sistem detayları ve kesitlerinin bulunmadığını
bu nedenle ilave iş olduğunu belirttiği, inceleme ve değerlendirme sonucu idarenizce betonarme
su deposu yerine paslanmaz çelik su deposu yapılmasına karar verildiği, bahis konusu çelik
su deposu için tespit edilen yeni birim fiyatın 2011 yılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Birim
fiyatları dikkate alınarak bu işlemin uygulama ayındaki fiyat farkı katsayısına bölünmek suretiyle
sözleşme fiyatına dönüştürülerek, toplam iş tutarına dahil edilmek suretiyle fiyat farkına tabi
tutulacağının yükleniciye bildirildiği, yüklenicinin bu uygulamayı kabul etmediğinden bahisle;
Betonarme yangın su deposunun sözleşme kapsamında olup olmadığı, betonarme
su deposu yerine paslanmaz çelik su deposu yaptırılması halinde bedelinin, sözleşme yılı mı
(2009) yoksa uygulama yılı mı (2011) esas alınarak belirleneceği, betonarme su deposu keşfinin
paslanmaz çelik su deposu fiyatıyla mukayesesi yapılmalı ise fiyatlandırmanın ne şekilde tesis
edilmesi gerektiği hususlarında tereddüde düşülmesi nedeniyle, görüşümüz talep edilmektedir.
III- İNCELEME
Konu, Yüksek Fen Kurulunda iletilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuat çerçevesinde
incelenmiştir.
İşe ait sözleşmenin, ‘Sözleşmenin Türü ve Bedeli’ başlıklı 6. maddesinde, “Bu sözleşme,
ihale dokümanlarında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı
olarak toplam bedel üzerinden akdedilmiştir.” hükmü mevcut bulunmaktadır.
Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinde;
Uygulama projesi : “Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü
ayrıntısının belirtildiği projeyi, … ifade eder.” olarak tanımlanmış olup, işe ait uygulama
projesinde, yapılacak işlerle ilgili her türlü ayrıntının yer alması gerektiği hususu açıktır.
Anahtar teslim götürü bedel işlerde, öncelikle; uygulama projelerindeki imalat
detaylarından hareketle yapım şartları belirlenmekte, metrajlar tespit edilmekte ve bu tespitler
mahal listelerine aktarılmaktadır. Mahal listelerinin dayanağı uygulama projeleri olmakta,
yüklenicilerin tekliflerini de buna dayalı olarak verdikleri kabul edilmektedir.
Dolayısıyla, anahtar teslimi sözleşmeye bağlanan bir iş kapsamında yapılması
öngörülen bir imalatın, ihale dokümanlarından olan uygulama projesinde, mahal listesinde veya
varsa teknik şartnamesinde ayrı ayrı birbirleriyle çelişmeden, detayları ve yapım şartlarıyla
birlikte açık olarak yer alması, öncelikle istenilen bir husustur. Ancak bir imalata, özellikle
sözleşmesi eki uygulama projesinde detaylarıyla yer verilmiş olması hali, o imalatın sözleşme
kapsamı dahilinde olduğunun kabulünü gerekli kılmaktadır.
İşe ait mimari uygulama projesi bodrum kat planında betonarme su deposunun
hacmi ve yüksekliğine ilişkin detaylar yer almakla birlikte mekanik projeleri sıhhi ve yangın
tesisatı akış şeması ve ayrıca mekanik tesisat elemanları Ek Özel Şartnamesinde de su deposu
bağlantısına ilişkin gerekli teknik detayların da bulunduğu görülmektedir. Her ne kadar su
deposuna ait detaylarda betonarme teçhizat bulunmamakta ise de, uygulama projesinde bahse
konu su deposu için “betonarme’ olarak yapılacağının öngörülmüş olması nedeniyle tabii olarak
betonarme imalatın içerisinde teçhizatın da olacağı, bu nedenle detaylarda, teçhizatın gösterilme
eksikliğinin esas itibariyle tereddüt oluşturacak nitelikte olmadığı dolayısıyla gerekli teçhizatın
sözleşmenin götürü bedeli içerisinde yaptırılmasının uygun olduğu değerlendirilmektedir.
Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin (YİGŞ) ‘Projelerin Uygulanması’
başlıklı 12 nci Maddesinde, “ (4) İdare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje v.b. teknik belgelerde,
değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu hallerde, işin sözleşmede
belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri
yapmaya yetkilidir. Yüklenici, işlerin devamı sırasında gerekli görülecek bu değişikliklere
uygun olarak işe devam etmek zorundadır. Proje değişiklikleri, ilk projeye göre hazırlanmış
malzemenin terk edilmesini veya değiştirilmesini veya başka yerde kullanılmasını gerektirirse,
bu yüzden doğacak fazla işçilik ve giderleri idare yükleniciye öder. Proje değişiklikleri işin
süresini etkileyecek nitelikte ise yüklenicinin bu husustaki süre talebi de idare tarafından dikkate
alınır.” hükmü mevcuttur.
Bu hükümde belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin
yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/
veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile
sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedellerinin, yüklenici ile birlikte tespit edilen
yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenmesine ilişkin YİGŞ’nin sözleşmede bulunmayan
işlerin fiyatının tespiti başlıklı 22 nci maddesinde yeni birim fiyatın nasıl tespit edileceği
açıklanmıştır.
Sözleşmesi ve ekleri hükümlerine göre yeni birim fiyat yapılmasının ortaya çıkması
durumunda bu fiyatların, YİGŞ’nin 22 nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda
tespit edilmesi, sözleşmesine göre fiyat farkı verilmesi öngörüldüğünden, 4734 Sayılı
Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Yapım İşlerine İlişkin Fiyat Farkı
Hesabında Uygulanacak Esaslara ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının 7 nci maddesinin (h) bendi
hükümlerinin kıyasen uygulanarak, hazırlandığı uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre
tespit edilecek yeni birim fiyatın, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek bulunan
fiyatının, iş kaleminin miktarı ile çarpılması ve bulunan tutarın hakedişteki sözleşme birim
fiyatları ile yapılan işler sütununa dahil edilerek yeni iş kaleminin sözleşme bazında bedelinin
yükleniciye ödenmesi ve bu iş kalemine ait fiyat farkının ise, uygulama ayının indeksleri
üzerinden hesaplanarak bulunması gerekli olmaktadır.
Proje değişikliği nedeniyle yapılmasından vazgeçilen iş kalemlerine ait birim fiyatlarının
da, YİGŞ’nin bahse konu madde hükümlerinin kıyasen uygulanması suretiyle tespit edilmesi ve gerekli kesinti işleminin de tespit edilen bu fiyatlara göre yapılması uygun olacaktır.
IV- KARAR
Konu, yukarıda belirtildiği üzere detaylı olarak incelenmiş ve değerlendirilmiş olup,
buna göre;
Betonarme yangın su deposunun sözleşme kapsamında olduğuna,
Sözleşmesi ve ekleri hükümlerine göre gerçekleşecek proje değişikliği sonucu
sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin yeni fiyatların YİGŞ’nin 22 nci maddesinde
öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda tespit edilmesi, işe ait sözleşmede fiyat farkı verilmesi
öngörüldüğünden, Bakanlar Kurulu Kararının 7 nci maddesinin (h) bendi hükümlerinin kıyasen
uygulanarak, hazırlandığı uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilecek yeni
birim fiyatın, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek bulunan fiyatının, iş kaleminin
miktarı ile çarpılması ve bulunan tutarın hakedişteki sözleşme birim fiyatları ile yapılan işler
sütununa dahil edilerek yeni iş kaleminin sözleşme bazında bedeli ile bu iş kalemine ait fiyat
farkının, uygulama ayının indeksleri üzerinden hesaplanarak yükleniciye ödenmesine,
Proje değişikliği nedeniyle yapılmasından vazgeçilen iş kalemlerine ait birim fiyatların
da, YİGŞ’nin 22 nci maddesi hükümlerinin kıyasen uygulanması suretiyle tespit edilmesi ve
gerekli kesinti işleminin tespit edilen bu fiyatlara göre yapılmasına,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 644 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnamenin 16 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının (a) bendine istinaden,
08.08.2011 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oybirliği ile karar verilmiştir.
240