yemek bedelinin yiyenlerden karşılanması

Yemek maliyetinin yarısının Tebliğ’de belirtilen tutarları aştığı durumda yemek yiyenlerden ek göstergelere göre belirlenen tutarlar yerine yemek  maliyetinin yarısının alınması gerektiği hk.,1472 sayılı ilamın 1.maddesi ile; Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 4. maddesi gereğince yemek bedelinin yemek yiyenlerden karşılanacak kısmının eksik tahsil edilmesi nedeniyle ….TL. ye tazmin hükmü verilmiştir.

TEMYİZ KURULU KARARI
Tarih : 07.01.2014
No : 38179
Yemek maliyetinin yarısının Tebliğ’de belirtilen tutarları aştığı durumda
yemek yiyenlerden ek göstergelere göre belirlenen tutarlar yerine yemek
maliyetinin yarısının alınması gerektiği hk.
1472 sayılı ilamın 1.maddesi ile; Devlet Memurları Yiyecek Yardımı
Yönetmeliği’nin 4. maddesi gereğince yemek bedelinin yemek yiyenlerden
karşılanacak kısmının eksik tahsil edilmesi nedeniyle ….TL. ye tazmin hükmü
verilmiştir.
Dilekçiler ortak olarak vermiş oldukları dilekçelerinde özetle; 657 sayılı
Kanun’un 212. maddesine dayanılarak çıkarılan 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile yürürlüğe giren Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 2. maddesinde
“Bu yönetmelik, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi memurlar hakkında
uygulanır.”; 3. maddesinde “Yiyecek yardımı yemek verme şeklinde yapılır. Bu yardım
karşılığında nakden ödemede bulunulmaz.”; 4. maddesinde “Yiyecek yardımının
gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu yönetmelik
kapsamına dâhil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak
ödeneklerle karşılanır. Ödenek dağıtımı yemek servisi kurulacak kurumdaki memur
sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır. Yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan
kısmı yemek yiyenlerden alınır. 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayin Bedeli
Verilmesi Hakkında Kanun’a göre tayin bedeli verilen personel ile sözleşmeli olarak
çalıştırılanların, bu Yönetmelik’e göre yiyecek yardımı yapılan yemek servislerinde
yemek yemeleri halinde, yemek bedelinin tamamı kendilerinden alınır.”; 9.
maddesinde “Bu Yönetmelik’in 4. maddesinin uygulanmasında, kurum kadrolarında
olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri, kira, amortisman, su,
elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil edilmez.” denmek suretiyle
yemek yardımının nasıl yapılacağının belirlendiğini,
Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen tutarların yemek yiyen memurlardan
tahsil edilmiş olduğunu,
…. İl Özel İdaresinin hizmet binasında yemek yardımının yemek verme şeklinde
yapılabilmesi için uygun yer bulunmaması ve beklenilen faydanın sağlanamayacak
olması nedeniyle yürürlükteki ihale mevzuatı çerçevesinde ihale edildiğini,
…. Yılı …. İl Özel İdaresinin bütçesine Memurlara Verilecek Öğle Yemeği Yardımı
işi için konulan ödeneğin …. TL. olduğu, bu ödenekten …. TL. sinin harcandığını,
…. TL. sinin yıl sonunda imha edildiğini, konulan ödeneğin aşılmadığını, bütçeye Temyiz Kurulu Kararları
174 Sayıştay Dergiṡi̇• Sayı: 92/Ocak-Mart 2014
konulan ödeneğin aşılmadığı dikkate alındığında yönetmelikte aranan maksadın
gerçekleştiğini,
….Özel İdaresi ile ilgili; Sayıştay Temyiz Kurulunun 06.01.2009 tarih ve 30543
sayılı ilamında Sayıştay 2. Dairesinin tazmin kararını kaldırdığını, yine ….. Belediyesi ile
ilgili Sayıştay Temyiz Kurulunun 25.03.2008 tarih ve 30039 sayılı kararıyla 5. Dairenin
661 nolu ilamının tazmin kararını kaldırdığını belirterek verilen tazmin hükmünün
kaldırılmasını istemişlerdir.
Savcılık: “Adı geçenlerin müşterek imzalı dilekçelerinde birinci maddeye
ilişkin olarak, personele verilen yemek hizmetinin karşılığının Bütçe Uygulama
Talimatı doğrultusunda tespit edilen miktarı aşmadığını belirtilmekte, ayrıca benzeri
konuda kamu zararı bulunmadığı yönünde verilmiş temyiz kurulu kararı ve Daire
kararları da bulunduğu ifade edilerek verilen tazmin hükmünün kaldırılması talep
edilmektedir. Ortaya konulanlar karşısında verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına
karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.” şeklinde görüş bildirmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 212. maddesine dayanılarak çıkarılan
Devlet Memurları Yiyecek Yardım Yönetmeliği’nin 4. maddesinde;
“Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını
aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dâhil memur kadrosu adedine göre
kurum bütçelerine konacak ödeneklerle karşılanır. Ödenek dağıtımı yemek servisi
kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır. Yemek bedelinin
bütçeden karşılanmayan kısmı yemek yiyenlerden alınır.
…”hükmü yer almıştır.
10.01.2008 tarih ve 26752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2008 Yılı Merkezi
Yönetim Bütçe Uygulama Tebliği’nin 1. maddesinde 2008 yılında öğle yemeği
servisinden faydalanacak olanlardan en az hangi tutarlar üzerinden günlük yemek
bedeli alınacağı belirtilmiş ve 3. maddesinde kuruluşların hizmetlerin özelliği, yemek
maliyetleri ve yemek servisinin farklı mahallerde daha iyi şartlarda sunulması
gibi hususları dikkate alarak belirtilen miktarların üzerinde yemek bedeli tespit
edebilecekleri ifade edilmiştir.
… İl Özel İdaresinde çalışan personel için … yılında kişi başı yemek maliyeti …
TL olarak belirlenmiştir. Ancak yemek yiyenlerden yemek maliyetinin yarısı olan …TL
yerine Tebliğ’de ek göstergelere göre belirlenen asgari tutarlar alınmıştır. Sorumlular
savunmalarında, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 5. maddesinde;
“Yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşya kurumlarca sağlanır.
Bunlara karşılık memurlardan ücret alınmaz.”,
9. maddesinde;
“Bu Yönetmeliğin 4’üncü maddesinin uygulanmasında, kurum kadrolarında Temyiz Kurulu Kararları
175 Sayıştay Dergiṡi̇• Sayı: 92/Ocak-Mart 2014
olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri, kira, amortisman, su,
elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil edilmez.” hükümlerinin
yer aldığını, kurumca karşılanması gereken bu giderlerin uygulamanın fiş verme
yöntemiyle gerçekleştirilmesiyle yemek maliyetine ve kurum bütçesine gider olarak
yansıtılmadığını, dolayısıyla toplam bedelin yüzde ellisinin memurlardan alınmasının
mevzuat bütünlüğüne aykırı olacağını ifade etmişlerdir. Ancak, Merkezi Yönetim
Bütçe Uygulama Tebliği ile ek göstergelere göre belirlenen tutarlar, memurlardan
alınması gereken asgari tutarlardır. Devlet Memurları Yiyecek Yardım Yönetmeliği’nin
4’üncü maddesinde;
“Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını
aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dâhil memur kadrosu adedine göre
kurum bütçelerine konacak ödeneklerle karşılanır. Ödenek dağıtımı yemek servisi
kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır. Yemek bedelinin
bütçeden karşılanmayan kısmı yemek yiyenlerden alınır.
…”denilmiştir.
Dolayısıyla, yemek maliyetinin yarısının Tebliğ’de belirtilen tutarları aştığı
durumda yemek yiyenlerden ek göstergelere göre belirlenen tutarlar yerine yemek
maliyetinin yarısının alınması gerekmektedir.
Bu nedenle 1472 sayılı ilamın 1. maddesi ile ….TL. ye ilişkin olarak verilen
tazmin hükmünün TASDİKİNE,177 Sayıştay Dergiṡi̇• Sayı: 92/Ocak-Mart 2014
TEMYİZ KURULU KARARI
Tarih : 14.01.2014
No : 38238
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na ekli (IV) sayılı cetvelde yer almayan İl
Özel İdaresi daire başkanlarına makam ve görev tazminatı ödenmesinin mümkün
olmadığı hk.
393 sayılı ilamın 3’üncü maddesinde, … İl Özel İdaresinde daire başkanı olarak
görevli …..’a 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na ekli (IV) sayılı makam tazminatı
cetvelinde sayılmadığı halde makam ve görev tazminatı ödendiği gerekçesiyle toplam
….TL.’ye tazmin hükmolunmuştur.
Dilekçiler dilekçelerinde, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun
22. maddesinin 2. ve 3. fıkralarında “Genel Sekreter Belediye Başkanının teklifi
üzerine İçişleri Bakanı tarafından atanır. Genel Sekreter olarak atananlar, genel
idare hizmetleri sınıfına dahil bakanlık genel müdürleri, genel sekreter yardımcısı
kadrosuna atananlar ise bakanlık bağımsız daire başkanları için ilgili mevzuatında
öngörülen tüm haklardan yararlanırlar. Büyükşehir belediyesi daire başkanları, bağlı
genel müdürlüklerin daire başkanlarının yararlandığı makam ve görev tazminatından
aynen yararlanırlar.” denilerek Büyükşehir Belediyelerindeki genel sekreter
yardımcıları ve daire başkanlıklarının özlük haklarına ait düzenleme yapıldığını,
hukukun temel kurallarından birisinin de konu hakkında, aksine bir hüküm
bulunmadığı durumlarda lehte yorumlamak olduğunu, Büyükşehir Belediyesinde
görevli genel sekreter yardımcıları ve daire başkanları emsal kabul edilerek (Zira
5216 ve 5302 sayılı Kanun’lar ve ilgili Yönetmelik’lere göre belirtilen unvanların görev
ve sorumlulukları benzerdir) ödeme yapıldığını, Büyükşehir Belediyesindeki bir daire
başkanının, makam tazminatı ve çeşitli adlar altında yapılan ödemelerle birlikte özel
idaredeki daire başkanının iki katı maaş aldığını, bunun yanı sıra Sayıştay Temyiz
Kurulunun 08/01/2002 tarih ve 25454 sayılı kararında da görev ve sorumlulukları
üniversite genel sekreterine benzeyen, Türkiye ve Ortadoğu Amme Enstitüsü Genel
Sekreterine de üniversite genel sekreteri gibi ek gösterge ve makam tazminatı
ödenmesi gerektiğinin kabul edildiğini, bu hususlara ek olarak 6009 sayılı Kanun’un
geçici 8. maddesinin de dikkate alınarak tazmin hükmünün kaldırılmasını talep
etmektedir.
Sayıştay Başsavcılığı; “657 sayılı Kanun’un geçici 26. maddesine göre Kanun’a
ekli IV sayılı cetvelde ünvanları yazılı olanlara makam tazminatı ödeneceği hüküm
altına alınmıştır.
373 sayılı KHK’nin 1. maddesine göre de görev tazminatının, makam
tazminatı alanlara verileceği hüküm altına alınmıştır. 657 sayılı yasaya ekli IV sayılı Temyiz Kurulu Kararları
178 Sayıştay Dergiṡi̇• Sayı: 92/Ocak-Mart 2014
cetvel incelendiğinde İl Özel İdaresinde görevli daire başkanları unvan olarak
sayılmamaktadır. Belirtilen bu hususlar yasa hükümleridir. Yani kimlerin makam
tazminatı ve görev tazminatı alacağı yasa hükümleri ile açıkça belirlenmiştir.
İzah edilen nedenlerden dolayı temyiz itirazlarının reddi ile Daire Kararının
onanmasına karar verilmesi mütalaa olunur.” şeklinde görüş belirtmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 26’ncı maddesinin (a) fıkrasında
“Bu Kanun’a ekli IV sayılı cetvelde unvanları yazılı görevlerde bulunanlara hizalarında
gösterilen gösterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı
sonucu bulunan miktarda makam tazminatı ödenir. Makam tazminatı damga
vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve ödemelerde aylıklara ilişkin
hükümler uygulanır. Bu tazminattan yararlananlara ayrıca yüksek hâkimlik tazminatı
ödenmez.” denilmiş olup IV cetvelde kimlerin makam tazminatı alabilecekleri
düzenlenmiştir. Buna göre; IV Sayılı Cetvelin “7- Birinci dereceli kadroya atanmış
olmak şartıyla; Başbakanlık, Bakanlık, Müsteşarlık, Kurum Başkanlığı ve Müstakil
Genel Müdürlüklerin merkez teşkilatı Daire Başkanı kadrolarına atananlar (Bütçe
Dairesi Başkanı dâhil), Gelir İdaresi Grup Başkanı, Milli Kütüphane Başkan Yardımcısı,
Bölge Müdürleri (Kamu İktisadi Teşebbüsleri, Belediyeler ve bunlara bağlı kurum ve
kuruluşlar hariç), Gümrük Müsteşarlığı Başmüdürleri, Üniversite Genel Sekreterleri
ile Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcıları 2000” makam tazminatı
alabileceği açıkça düzenlenmiştir. Bu düzenlemede İl Özel İdaresi Daire Başkanlarına
yer verilmemiştir.
12.02.2000 tarih ve 23962 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4505 sayılı
Sosyal Güvenlikle İlgili Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Temsil Tazminatı
Ödenmesi Hakkında Kanun’un 5’inci maddesiyle temsil tazminatının ödenmesi
ve temsil tazminatı göstergelerini kadro ve görev unvanı itibariyle farklı olarak
belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. 26.04.2000 tarih ve 24031 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan Temsil Tazminatı Ödenmesi Hakkında 10.03/2000 Tarihli ve
2000/457 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve Kararname’nin ekinde de temsil tazminatı
ödenecekler ve göstergeleri tespit edilmiştir. Bu tespite göre makam veya yüksek
hâkimlik tazminatı göstergeleri 30.000 – 7.000 olanlar 30.000 – 17.000 gösterge
üzerinden temsil tazminatı alabilirler. İl Özel İdare Daire Başkanları makam veya
yüksek hâkimlik tazminatı alamadığından, temsil tazminatı almaları da mümkün
değildir.
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 1’inci maddesinin, 04.07.2001
tarihli ve 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 11’inci maddesi ile değişik, (C)
fıkrasında “(A) bendi kapsamına giren ve temsil tazminatı almayan personelden,
1 – 7.000’den daha düşük göstergeler üzerinden makam veya yüksek hakimlik
tazminatı öngörülen kadrolara atanmış olanlara, 15.000 gösterge rakamını geçmemek Temyiz Kurulu Kararları
179 Sayıştay Dergiṡi̇• Sayı: 92/Ocak-Mart 2014
üzere Bakanlar Kurulunca tespit edilecek gösterge rakamlarının memur aylıklarına
uygulanan katsayı ile çarpımı sonucunda bulunacak miktarda görev tazminatı ödenir.
2-….
3- … ödenecek görev tazminatının uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri tespit
etmeye …. gösterge rakamları belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.” denilmiş
ve 14.03.2002 tarih ve 24695 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Görev Tazminatı
Ödenmesi Hakkında 10.01.2002 tarihli ve 2002/3546 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın
1’inci maddesinde “15/1/2002 – 14/7/2002 tarihleri arasında geçerli olmak üzere,
aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri
Personel Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2914 sayılı Yükseköğretim
Personel Kanunu ve 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununa göre almakta olan
personelden; makam veya yüksek hakimlik tazminatı öngörülen kadrolara atanmış
olanlardan, makam veya yüksek hakimlik tazminatı gösterge rakamları;
6.000 olanlara 9.000,
5.500 – 4.500 olanlara 7.000,
4.000 ve daha az olanlara 6.000
gösterge rakamının, almakta oldukları makam veya yüksek hakimlik tazminatı
gösterge rakamlarına ilave edilmesi suretiyle bulunan gösterge rakamının memur
aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucunda bulunacak miktarda görev
tazminatı ödenir.” düzenlemesi yapılarak görev tazminatı ödenecekler ve göstergeleri
tespit edilmiştir. Bu tespite göre de makam veya yüksek hâkimlik tazminatı
göstergeleri 6.000 – 4.000 ve daha az olanlar 9.000 – 6.000 gösterge rakamlarına
ilaveten görev tazminatı alabilirler. İl Özel İdare Daire Başkanları makam veya yüksek
hâkimlik tazminatı alamadığından, temsil tazminatı almadıkları gibi görev tazminatı
almaları da mümkün değildir.
Mahalli idarelerden biri olan il özel İdarelerinde görev yapan daire başkanları
için makam tazminatı ve buna bağlı olarak da görev tazminatları için mevzuatımızda bir
düzenleme bulunmamaktadır. 10.07.2004 tarih ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi
Kanunu’nun Personel istihdamı başlıklı 22’nci maddesinin üçüncü fıkrasında
“Büyükşehir belediyesi daire başkanları, genel müdürlüklerin daire başkanlarının
yararlandığı makam ve görev tazminatından aynen yararlanırlar” hükmü ile özel bir
düzenleme yapılmış ve mahalli idare olan Büyükşehir Belediyesi Daire Başkanları için
bu tazminatların alınması hüküm altına alınmıştır. Ancak 5302 sayılı İl Özel İdaresi
Kanunu’nda bu tür bir düzenleme yapılmamıştır. Bu nedenle il özel idaresi daire
başkanları kendi kanunlarında bir düzenleme bulunmadığından makam ve görev
tazminatından yararlanamazlar.Temyiz Kurulu Kararları
180 Sayıştay Dergiṡi̇• Sayı: 92/Ocak-Mart 2014
Dilekçi tarafından; İl Özel İdaresi daire başkanlarının makam ve görev
tazminatlarının, Büyükşehir Belediyesinde görevli genel sekreter yardımcıları ve
daire başkanlarının emsal kabul edilerek ödendiği ifade edilmiş ise de dilekçiler
tarafından da belirtildiği gibi bu hususta yasal bir düzenleme bulunmamaktadır.
Ayrıca 6009 sayılı Kanun’un geçici 8. maddesi memur temsilcileriyle akdedilen
sözleşme veya tasarrufu kapsamakta olup, ilama konu tazmin hükmü bu kapsamda
yapılan bir ödemeye dayanmamaktadır.
Bütün bu nedenlerle, dilekçi iddialarının reddi ile, 393 sayılı ilamın 3’üncü
maddesiyle toplam … TL.’ye dair tazmin hükmünün TASDİKİNE
Karar verildi.