Edremit Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2023/289922 İhale Kayıt Numaralı “İş Makinası Ve Araç Kiralama Hizmet Alım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Edremit Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 14.04.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İş Makinası ve Araç Kiralama Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Mirzememet Aktaş’ın 04.05.2023 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 10.05.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 11.05.2023 tarih ve 92460 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.05.2023 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2023/629 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 1-a) İdarece sigorta, bakım, lastik, amortisman ve kiralama, vergi ve KİK payı, aşınma malzemeleri gibi gider kalemleri ile ilgili olarak, önemli teklif bileşenlerinin neler olduğu ayrıntılı ve net bir şekilde düzenlenmeden ihale üzerinde bırakılan Özantlar Petrol İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.den açıklama istendiği, anılan istekli tarafından da kendi kabullerine göre açıklama yapıldığı,

b) Sigorta giderlerine ilişkin, zorunlu mali sorumluluk trafik sigortası, iş makinesi makine kırılma sigortası ve kasko sigortası giderleri için alınmış olan fiyat teklifinin ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak ve ihale dokümanında model yılı ve özellikleri belirtilmiş olan 9 araç ve iş makinası için tanımlanarak ve her bir sigorta gideri için ayrı ayrı belirtilmek suretiyle alınmadığı, farklı sigorta türleri için ayrı fiyat teklifi alınmadığı, fiyat teklifinin ilgili sigorta şirketinin bölge müdürlüğü veya genel müdürlüğünün yetkililerince imzalanıp kaşelenerek teyit ettirilmeden sunulduğu, alınan fiyat teklifinin işin süresini kapsamadığı,

c) Amortisman giderleri ve kiralama giderlerine yönelik hesaplama yapılırken ihale üzerinde bırakılan isteklinin kendi malı olarak belirttiği araçların amortisman giderine ilişkin olarak Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesine uygun olarak ve aranılan teknik şartları haiz olunduğuna dair, kapasite ve aktif değeri kapsayan belgelendirme yapılmadığı, söz konusu araçların amortisman maliyetinin aktif değeri üzerinden ve her yıl için %20 faydalı ömürlerinin dikkate alınarak hesaplanmadığı, meslek mensubu tarafından düzenlenmiş ve onaylanmış tespit tutanağının sunulmadığı,

d) Araçların tüm işletme bakım ve lastik giderlerine ilişkin alınan fiyat teklifinde, araçların özellikleri, (marka model-kapasite) ve bakım onarım sayılarına tam olarak yer verilmediği, işin gerçekleştirileceği araçlar ile işletme bakım onarımı yapılacağı bildirilen araçların farklı olduğu, dolayısıyla bakım onarım maliyetlerinin uyumlu bir şekilde tevsik edilmediğinin ortaya çıktığı, araçlara ilişkin periyodik bakım onarım aralığını tevsik eden hiçbir belgenin bulunmadığı, bakımı zorunlu tutulan araçların, kaç kilometrede, kaç saatte bir bakıma gireceklerine ilişkin hiçbir yetkili servis yazısının açıklamaya eklenmediği, bakım onarım fiyat teklifine ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesine uygun şekilde bir beyana yer verilmediği, fiyat tekliflerinin meslek mensubu olan SMMM ve YMM tarafından imzalanıp kaşelenmediği ve EK-0.6 tutanağı ve tutanakta yer verilen fatura bilgileri tablosunun usulüne uygun şekilde doldurulup açıklamaya eklenmediği, fiyat tekliflerinin bu alanlarda faaliyet gösteren firmalardan alınmadığı, fiyat teklifinde bakım, onarım, yedek parça, yağ ve işçilik maliyet kalemlerine tek bir satırda birlikte yer verildiği, her bir girdi kalemine yönelik ayrıştırma yapılarak ayrı ayrı fiyatlandırma yapılmadığı, iş makinelerinin 7 gün 24 saat çalıştırılacağı ancak açıklamalarda bu çalışma saatlerinin dikkate alınmadığı, lastik fiyatlarının, tiplerinin ve ebatlarının şartnamede belirtilen iş makineleri ile uygun olmadığı, fiyat tekliflerinin üzerinde meslek mensubunun imzası ve TURMOB kaşesi bulunmadığı,

e) Sözleşme damga vergisi, ihale kararı damga vergisi, hakediş ödemelerine ait damga vergisi ve KİK payının maliyetlere dahil edilerek uygun açıklama yapılmadığı,

f) Fiyat tekliflerinin tamamının ekinde tespit tutanaklarına yer verilmediği, tespit tutanaklarının tarih ve sayılarının fiyat teklifi ile uyuşmadığı, tespit tutanağı ekinde imza sirkülerinin aslı ya da sureti ve faaliyet belgesinin “aslı gibidir” yapılmış suretinin bulunması gerektiği halde bu belgelerin fotokopilerinin tespit tutanağına eklenmediği, tespit tutanağında yevmiye, işletme ve envanter defterlerinin tasdik makamı, tarih ve sayısına yer verilmediği, fiyat teklifleri ve tespit tutanaklarının fiyat teklifi sunan şirketi temsile yetkisi bulunmayan kişilerce imzalandığı ve ilgili belgelere yer verilmediği, tespit tutanağı ekinde sunulan ticaret sicil gazetesinde şirket yetkilisini göstermediği, fiyat tekliflerinin dayanağı olan tutanaktaki bilgilerin uygun olmadığı,

g) İşin yerine getirilmesinde kullanılan ve önemli teklif bileşeni olan, aşınma malzemeleri, kova, tırnak, kırıcı, kırıcı ucu, lastik, adaptör, burç ve pim giderlerine, kamyon, MTV, lastik sürücü, operatör giderleri yama asfalt robotu kazıyıcı malzemelerine ilişkin açıklama yapılmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.3.  Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.4.  Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.5.  Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.6.  Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.7.  İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.8. İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyt bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.

…

79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.

79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 1/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan sigorta prim tutarı maliyet kalemi,  Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Eylül ayı değişim oranı (%26,44) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2644) 126,44 TL; 2021 yılı için (126,44 TL*1,2644) 159,87 TL; 2022 yılı için (159,87 TL*1,2644) 202,14 TL olarak hesaplanacaktır.

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.

79.3.6. İhale dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme bulunmayan ve birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlere ilişkin aşırı düşük teklif sorgulaması yazısında idarece önemli bir bileşen olarak belirtilen ve istekliler tarafından ihale tarihi itibarıyla artış oranı ve/veya tutarı tespit edilemeyen motorlu taşıtlar vergisi, araç muayene işlemleri gibi giderler ile mali yükümlülükler ve/veya tarife bedellerinin, sonraki yıllara ilişkin bedelleri, ilk yıl için öngörülen bedelin, ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden güncellenerek hesaplanır. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 15/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, motorlu taşıtlar vergisi tutarı ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan maliyet kalemiz Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Ekim ayı değişim oranı (%22,58) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2258) 122,58 TL; 2021 yılı için (122,58 TL*1,2258) 150,26 TL; 2022 yılı için (150,26 TL*1,2258) 184,19 TL olarak hesaplanacaktır.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: İş Makinası ve Araç Kiralama Hizmet Alım İşi.

b) Türü: Hizmet alımı

…

e) Miktarı:

2Adet- Beko Loder (2014 Model veya Üstü) (245 Günlük)
4 Adet- Kamyon (2012 Model veya Üstü) (245 Günlük)
1 Adet- Çift Kabinli Kamyonet (2013 Model veya Üstü) (245 Günlük)
1 Adet- Pick- Up (2020 Model veya Üstü) (245 Günlük)
2 Adet- Asfalt Yama Robotu (2004 Model veya Üstü) (245 Günlük)
1 Adet- Toprak Silindiri (2018 Model veya Üstü) (245 Günlük)
Söz konusu iş kapsamında Araçlar Belediye personelimiz tarafından çalıştırılacaktır. Kesinlikle Personel Çalıştırmasına dayalı bir İş Değildir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. Ödenecek tüm vergiler (KDV hariç) Resim,Harç,Ulaşım,Sigorta v.b giderler ile nakliye giderleri ile yükleme, Boşaltma, operatör ücreti, yiyeceği, içeceği ve yol masrafları, iş güvenliği ile alakalı masraflar ile yüklenicinin karı da dahil v.b. tüm giderler teklif fiyatına dahildir

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhaleye ait birim fiyat teklif cetveli aşağıdaki gibidir.

Başvuruya konu ihale kapsamının “İş Makinası ve Araç Kiralama Hizmet Alım İşi” olduğu, ihale sürecinde * Ltd. Şti.nin teklifinin sınır değerin altında tespit edilerek 14.04.2023 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu istekli tarafından anılan yazıya cevaben gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülerek ihalenin bu istekli üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.

*. Ltd. Şti.ye 14.04.2023 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük teklif açıklama yazısı kapsamında teklifte önemli görülen maliyet bileşenlerine ilişkin “1-) Listedeki araçların istekliye aitse araç ruhsatları (Kiralık ise sözleşme bedelini içeren kira sözleşmesi) (Serbest Mali Müşavir tarafından onaylı olacaktır.)

  2-) Listedeki araçlara ilişkin trafik ve Kasko sigorta poliçe bedeli (herhangi bir sigorta acentesinden alınacaktır.) (Serbest Mali Müşavir tarafından onaylı olacaktır.)

 3-)Bakım- Onarım giderleri (ilgili Bakım servislerince belgelendirilecektir.) lastik giderleri ise ilgili lastik Bayii firmalarınca belgelendirilecektir. (Serbest Mali Müşavir tarafından onaylı olacaktır.)

 4-)MTV giderleri (Maliye Bakanlığınca belirlenen tarifelere göre belgelendirilecektir.)  fenni muayene giderleri ise (Fenni Muayene İstasyonlarda alınacaktır.) (Serbest Mali Müşavir tarafından onaylı olacaktır.)

 5-)Teknik Şartnamede yazılı hükümlerin giderleri belgelendirilecektir.

  6-)Bilanço (Serbest Mali Müşavir tarafından onaylı olacaktır.)

 7-)Diğer İhale Giderleri (Damga, Karar vergileri ve KİK payı giderleri.)

Bütün giderlerin maliyetleri belirtilerek rapor/icmal halinde belgelendirilecektir. (Serbest Mali Müşavir tarafından onaylı olacaktır.)” hususları yer almaktadır.

Başvuru sahibinin 1-a iddiasına ilişkin olarak:

Yukarıda aktarılan mevzuat gereği, İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği anlaşılmaktadır.

İdarece önemli teklif bileşenleri ayrıntılı bir şekilde belirlenerek ihale üzerinde bırakılan istekliden açıklama talep edildiği ve belirlenen bileşenlerin iddia konusu edilen maliyet bileşenleri olduğu görüldüğünden (Ek-4) (sf. 62-64) başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibinin 1-b, 1-c 1-d, 1-f ve 1-g iddialarına ilişkin olarak yapılan incelemede:

İdarece EKAP üzerinden ihale üzerinde bırakılan * Ltd. Şti.ye ait olarak gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, açıklama kapsamında maliyet tabloları, araç kiralama sözleşmeleri, ruhsatlar, trafik sigorta poliçeleri, fiyat teklifleri vb. belgelerin sunulduğu görülmüştür.

* Ltd. Şti. adına düzenlenen kamyona ilişkin araç ruhsatının,  iki ayrı kamyona ilişkin *adına düzenlenen araç ruhsatlarının, *den 1 adet kamyon kiralanmasına ilişkin araç kiralama sözleşmesi ve bu araca ait ruhsatın, * Ltd. Şti. adına düzenlenen kamyonete ilişkin araç ruhsatının, *Ltd. Şti’nden araç kiralanmasına yönelik kira sözleşmesi ile söz konusu firmaya ait iki adet kanal kazıyıcı yükleyiciye ait araç ruhsatlarının sunulduğu görülmüştür.

Diğer taraftan *. Ltd. Şti. adına düzenlenerek sunulan fiyat teklifinde araçların 1 günlük birim fiyatlarının belirlendiği, ayrıca araçlarla ilgili “Birim fiyata dahil olmayan masraflar başlığı altında sayılanlar dışında kalan diğer bütün işlerin yapılması için mtv sgk sürücü dahil bakım onarım zorunlu sigorta giderleri kasko giderleri diğer tüm giderler dahil” olarak bilgisinin yer aldığı, yine fiyat teklifinde “Birim satış tutarının mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’nin olmadığını beyan ederim” ibaresinin yer aldığı, ayrıca fiyat teklifinde * Ltd. Şti. ile SMMM kaşe ve imzasının bulunduğu görülmüştür.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama sunulması durumunda, sunulacak belgelerin ne şekilde sunulması ve hangi şartları sağlaması gerektiğine ilişkin hususlara Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde yer verilmiştir.

Öncelikle araç maliyetleri ile ilgili olarak sunulan söz konusu fiyat teklifinde, anılan Tebliğ maddesinde yer alan açıklamalara uygun olarak gerekli ibarelere yer verilmediği ve fiyat teklifinde fiyat teklifinin dayanağı olan tutanağa ilişkin bilginin yer almadığı, ayrıca fiyat teklifinin dayanağı olarak sunulması gereken ilgili tutanağın da açıklama kapsamında yer almadığı, ayrıca fiyat teklifinin * Ltd. Şti. adına düzenlendiği gibi araçlara ilişkin sunulan ruhsat vb. belgeler arasında anılan firma adına düzenlenen bir belgenin de bulunmadığı, ayrıca bu fiyat teklifinde yer alan bilgilerden maliyet icmalindeki tutarlara ne şekilde ulaşıldığının tespitinin de mümkün olmadığı,

Araç ruhsatları ve araç kiralama sözleşmeleri dikkate alındığında, asfalt yama robotu ve toprak silindiri iş makineleri ile ilgili bir bilgi bulunmadığı, bazı araç ruhsatlarının ise ihale üzerinde bırakılan tüzel kişi istekliden ve adına kiralama sözleşmesi sunulan firmalardan farklı bir kişiye ait olarak sunulduğu,

İhale üzerinde bırakılan istekli firmanın kendi adına düzenlenen araç ruhsatlarında belirtilen araçlar (kamyon, kamyonet vb.) ile kiralama yoluyla temin edilmek istenilen araçlar (amortisman/kiralama hesabı vb.) açısından bir maliyet hesaplaması yapılmadığı, dolayısıyla maliyet icmal tablolarında hesaplanan toplam araç kiralama/amortisman maliyet tutarlarına ne şekilde ulaşıldığını gösteren bir bilginin de bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Ayrıca lastik giderleri ve yedek parça bakım ve onarım giderleri için üçüncü kişilerden alınan iki ayrı fiyat teklifinin sunulduğu,

Ancak söz konusu fiyat tekliflerinde meslek mensubuna ilişkin herhangi bir bilginin bulunmadığı, fiyat tekliflerinin mevzuat gereği taşıması gereken gerekli ibarelerin (tutanaklara ilişkin bilgiler vb.) fiyat tekliflerinde yer almadığı, ayrıca fiyat tekliflerinin ekinde fiyat tekliflerinin dayanağı olarak sunulması gereken tutanakların sunulmadığı,

Gerek lastik giderleri, gerekse araç bakım onarım giderleri açısından hangi araçlar için ne şekilde bir maliyet hesaplaması yapılarak açıklama giderlerine ilişkin bir sonuca ulaşıldığının tespitinin mümkün olmadığı,

İnceleme konusu fiyat tekliflerinin mevzuata aykırı ve dayanaktan yoksun olduğu dikkate alındığında, fiyat teklifi alınan firmaların faaliyet konuları ile ilgili ayrıca bir araştırma yapılmasına gerek görülmemiştir.

Ayrıca araçların MTV giderlerine ilişkin olarak açıklama sunulmadığı anlaşılmaktadır.

Öte yandan, sigorta poliçeleri arasında sigorta acentesi tarafından düzenlenen iki ayrı poliçenin yer aldığı görülmüş olup söz konusu poliçelerle ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan ve yetkili kişilerce imzalanması gereken teyit yazısının ise sunulmadığı, dolayısıyla bu belgelerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesinde yer alan açıklamalara uygun olarak sunulmadığı anlaşılmaktadır.

Ayrıca personel gideri için bir açıklama istenilmediğinden açıklama sunulmasına gerek bulunmadığı tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen açıklamalar ve tespitler çerçevesinde, ihale üzerinde bırakılan *Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.  

Başvuru sahibinin 1-e bölümünde yer alan iddiasına ilişkin olarak:

Söz konusu istekli tarafından sunulan açıklama kapsamında, idarece önemli maliyet bileşeni olarak belirlenen “Diğer İhale Giderleri (Damga, Karar vergileri ve KİK payı giderleri.)” giderlere ilişkin olarak, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif bedeli üzerinden sözleşme karar pulu (%0,569), damga vergisi (%0,948) ve KİK payı (%0,05) oranında sözleşme giderlerinin hesaplandığı görülmüş olup başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi kapsamında eşit muamele yönünden incelenecek herhangi bir husus bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, * Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

 Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine, Oybirliği ile karar verildi.