GÖTÜRÜ BEDEL İHALE SÖZLEŞMESİ

İnşaat İhale sözleşmesi kurulmadan önce, iş sahibinin ödeyeceği bedelin taraflarca kesin olarak kararlaştırıldığı bedele götürü bedel denir.

Bedelin bu şekilde belirlendiği sözleşme türüne de götürü bedel sözleşme denir. Yüklenici yapımını üstlendiği inşaat işini sabit şekilde olan götürü bedelle sözleşmeye bağlı kalarak, ayıpsız bir şekilde bitirmekle yükümlüdür. Götürü bedel sabit olduğu için aslında sözleşmenin hem asgari hem de azami bedeline karşılık gelmektedir. Bu bedel para olabileceği gibi tarafların kararlaştırması halinde paranın dışında arsa veya eser gibi bir karşılık da olabilmektedir.

İnşaat sözleşmesinde belirlenen götürü bedel; kullanılan malzeme fiyatlarının, işçilerin alacağı ücretin sonradan artması ya da farklı sebeplerle aşılsa dahi kural olarak yüklenici bu bedelin değiştirilmesini ve arada oluşan farkı iş sahibinden isteyemez. Bu sebeple süreç içerisinde malzeme, işçilik ve benzeri ücretlere yansıyacak olası artışlara ilişkin risk yükleniciye yüklenmiştir. Ancak sözleşme konusu inşaatın, belirlenen götürü bedelden daha ucuza meydana getirilmesi halinde de iş sahibi belirlenen ücreti ödemekle yükümlüdür.

Götürü bedel ihalede değiştirilmesini talep edememe kuralının istinası ise TBK m. 480/2’de sadece yüklenici lehine tanınmıştır. Öngörülemeyen ya da göz önünde bulundurulmayan durumların varlığı halinde yüklenici, inşaatı yapamayacak yahut yapması oldukça zorlaşacak durumda ise mahkemeden imzalanan sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteyebilmektedir. Yalnız götürü bedel sözleşmenin uyarlanmasının mahkemeden istenebilmesi için ifayı zorlaştıran yahut imkânsızlaştıran durumun yükleniciden kaynaklanmaması ve öngörülemez olması gerekmektedir

Örneğin inşaat süresini hesaplamalı; bu süre içerisinde karşılaşabileceği iklim şartlarını, doğa olaylarını göz önünde bulundurmalıdır. Yahut inşaatın başlanması ve devamı için gerekli resmi ve usuli işlemlerin sonuçlanabileceği süreyi bilmeli ve inşaatın bitim süresini buna göre hesaplayıp, maliyet hesabını da buna göre yapmalıdır. Bunlar gibi yüklenicinin öngörmesi gereken hususların ifayı zorlaştırması halinde mahkeme, götürü bedel sözleşmenin uyarlanması kararı vermemektedir