- İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Unsurları
- Maddi Unsurları
- Fiil
- Maddi Unsurları
Ceza hukukunda fiil, dış dünyada etkileri bulunan iradi tipik insan davranışları olarak nitelendirilmektedir. Doktrinde her suçun mutlaka neticesinin olması gerekmediğinden fiil esas suçun maddi unsurları arasında kabul edilmiştir. Bir suç tanımında netice unsur olarak ayrıca yer almakta ise, ancak o zaman maddi unsurlar arasında netice incelemeye tabi tutulmaktadır.
TCK madde 235/1 uyarınca,
“Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
İhaleye fesat karıştırma suçu düzenlemesi incelendiğinde, kamunun ekonomik çıkarlarının korunmasının amaçlandığını görmekteyiz. Bu suç tipinin işlenmesi ile hem kamu zarara uğratılmakta hem de ekonomik açıdan güven ve rekabet ortamı zedelenmektedir.56
İhaleye fesat karıştırma suçunun meydana gelmesi için fesat karıştırma halini teşkil eden hareketlerin icrası yeterli görülmüştür. Nitekim bu kanuni düzenlemede de suçun oluşması için sonucun ortaya çıkmasına gerek duyulmadığından suçun unsuru olarak
netice yer almamıştır. Bu düzenlemeden yola çıkarak ihaleye fesat karıştırma suçunun sırf hareket suçlarından olduğunu söylemek mümkündür.
Madde düzenlemesinde “fesat” kavramının niteliği açık olmamakla beraber ihalenin herhangi bir aşamasında ihale sürecinin normal işlemesini etkileyebilecek nitelikte her türlü davranış “fesat karıştırma” eylemi içerisinde görülebilir. Ancak maddenin devamında düzenlenen seçimlik hareketlerle hangi fiil ve eylemlerin fesat karıştırma eylemini oluşturacağı tek tek sayılmıştır. Hileli davranışlar, gizli bilgilerin başkalarına ulaştırılması, cebir veya tehdit kullanma ve gizli anlaşma yapma ihaleye fesat karıştırma suçunun temel seçimlik hareketlerini oluşturmaktadır. Konusu aynı olan bu fiillerden birinin veya birkaçının gerçekleştirilmesi ile suç oluşacağından57 sayılan bu seçimlik hareketlerden birinin veya bir kaçının yapılması suçun tekliğini etkilemeyecektir.58
Kamu kurum veya kuruluşları adına yapılan mal ve hizmet alım satım ihalelerine, kiralama ihalelerine, yapım ihalelerine veya bunlar aracılığı ile gerçekleştirilen arttırma ve eksiltmelere, kamu kurumu niteliğini haiz meslek kuruluşları veya bunların iştirakiyle kurulmuş şirketler ve bünyelerinde faaliyet gösteren vakıflar, kamu yararına güden dernekler veya kooperatifler adına yapılan mal veya hizmet alımına, satımına, kiralanmasına veya kiraya verilmesine fesat karıştırma suç kapsamında düzenlenmiştir.
Devlet İhale Kanunundaki ve Kamu İhale Kanunundaki düzenlemeler çerçevesinde de yasaklı fiiller sayılmıştır. Bu kanunlar açısından ihaleye fesat karıştırmanın karşılığı olarak ceza hukuku bakımından da ihaleye fesat karıştırma suçunun meydana geleceğinden bahsedilemeyecektir. Bu nedenle, ihale mevzuatına göre ihaleye fesat karıştırma suçunu oluşturan hareketlerin, 235. Madde yönünden ayrı bir değerlendirmeye tabi tutulması gerekmektedir. Zira ihale mevzuatına göre yasak hareket kapsamında kalan ve kişileri ihaleye girmekten yoksun bırakan veya başkaca idari yaptırımlara tabi tutulan bazı yasaklı fiiller 235. Madde kapsamındaki suç tipini oluşturmayabilecektir