İHALEYİ YAPAN İDARE: İstanbul Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü, BAŞVURUYA KONU İHALE: 2023/46971 İhale Kayıt Numaralı “Personel Taşıma” İhalesi KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: İstanbul Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından 01.03.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Personel Taşıma” ihalesine ilişkin olarak Şahtour Turizm Seyahat İnşaat Otomotiv Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin 06.04.2023 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 13.04.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 24.04.2023 tarih ve 90202 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 24.04.2023 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Başvuruya ilişkin olarak 2023/562 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir. KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi. İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idarece EKAP üzerinden tebliğ edilen ihale komisyonu kararına göre kendileri tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının reddedildiği, idarece alınan kararda mevzuata uyarlık bulunmadığı, şöyle ki; a) Araç kiralama için alınan fiyat teklifinin uygun görülmediği, işin süresi olan 9 ay değil 12 ay üzerinden alındığı, ayrıca sigorta ve MTV giderlerinin de 9 ay değil 12 ay olması sebebi ile aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedildiği, aşırı düşük teklif açıklaması yapılması amacının firmaların teklif ettikleri bedel karşılığında mevcut işi yapıp yapamayacaklarının tespitine yönelik olduğu, taraflarınca yapılan açıklamada araç kiralama maliyetinin 12 ay üzerinden açıklandığı ve lehlerine hiçbir avantaj sağlanmadığı, belgelendirmenin eksiksiz olduğu, idarenin teklifi maliyetin fazla hesaplamasından dolayı reddetmesinin haksız olduğu, Ayrıca sigorta giderlerinin 1 yıllık poliçeler halinde yapıldığı, MTV ödemelerinin de 6 aylık periyotlarda yapıldığı, 9 ay olan işin süresi içerisinde MTV ödemesinin 2 kere yapılması gerektiğinin ortada olduğu, İdarece alınan bu karar neticesinde tam olarak 9.665.769,00 TL kamu zararının oluşmasına neden olunduğu, tekliflerinin 16.299.831,00 TL iken ihalenin üzerine bırakıldığı en avantajlı teklif sahibi firma olarak belirlenen Asos Kurumsal Hizmetler Turizm Temizlik Tic. A.Ş.nin teklif bedelinin ise 25.965.600,00 TL olduğu, b) Araç muayene ve egzoz emisyon ücretlerinin KDV dahil rakamlar üzerinden yapıldığı ve bu açıklamanın uygun görülmediği, bu hususun lehlerine avantaj oluşturmadığı, maliyetin fazla hesaplanmasının bu işin yapılabilirliğinin ölçütü olmadığı, gerekli belgelendirmenin yapıldığı, tekliflerinin bu gerekçe ile reddedilmesinin de mevzuata açıkça aykırılık teşkil ettiği, c) Araç bakım sayısının araç başına 2 defa öngörüldüğü, ihalede bir hattaki en uzun güzergahın 35 sıra numarasında bulunan gidiş dönüş 173 km uzunluğundaki hat olduğu, işin süresinin 186 gün olduğu hesaplandığında en uzun hatta dahi en fazla 32.178 km yol kat edileceği, Wolkswagen araçlarının Türkiye resmi sitesine göre Wolkswagen Crafter araçlarına her 20.000 km mesafede bir bakım yapılması gerektiği, dolayısıyla her hat için öngörülen 2 adet bakım miktarının fazlasıyla yeterli olduğu, ortalama hat uzunluğunun ise sadece 8.883 km olduğu, bu araçların tamamı için 2 adet bakım öngörüldüğü, idarece hazırlanan ihale dokümanlarının içerisinde ve aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısının içerisinde bakım sayısına yönelik aksi durumu belirten yada miktar belirten bir ifadenin bulunmadığı, bu açıklamaların tamamının aşırı düşük teklif açıklamasında belirtildiği, bakım için öngörülen miktarın ve periyodun doğru ve kabul edilebilir olduğunun ortada olduğu, İdarenin hangi güzergahta kaç bakım yapılacağının belirsiz olduğunu iddia ettiği, kendileri tarafından sunulan fiyat teklifinde her araç için 2 adet periyodik bakım öngörüldüğü ve maliyet hesaplamasının yapıldığı, öngörülen 2 adet bakım miktarının güzergahların uzunluklarından bağımsız olarak tüm güzergah uzunluklarını kapsayacak bir biçimde hesaplandığı, Anılan nedenler ve gerekçeler doğrultusunda aşırı düşük teklif açıklamasının kabul edilmesi ve en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmeleri gerektiği iddialarına yer verilmiştir. Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü, Anılan maddenin gerekçesinde “Avrupa Birliği mevzuatına uyum sağlamak ve işin gerektiği şekilde yapılmasına imkân verecek sorumlu bir teklif hazırlanıp hazırlanmadığını tespit etmek üzere, ihale komisyonunun yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olduğunu belirlediği teklifleri hemen reddetmek yerine, bu teklif sahiplerinden tekliflerinin bileşenleri ile ilgili olarak açıklama istemesine ve bu açıklamalar çerçevesinde nihai değerlendirmesini yapmasına imkân tanınmıştır.” açıklaması, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir. … 79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir. 79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir. 79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler. 79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./21. md.) Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır. Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. 79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur. 79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur. … 79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir. Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir. Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir. İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. … 79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır” 79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır. Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür. 79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir. … 79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır. 79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir. 79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez. 79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir. 79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur. 79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 1/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan sigorta prim tutarı maliyet kalemi, Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Eylül ayı değişim oranı (%26,44) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2644) 126,44 TL; 2021 yılı için (126,44 TL*1,2644) 159,87 TL; 2022 yılı için (159,87 TL*1,2644) 202,14 TL olarak hesaplanacaktır. 79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır. 79.3.6. İhale dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme bulunmayan ve birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlere ilişkin aşırı düşük teklif sorgulaması yazısında idarece önemli bir bileşen olarak belirtilen ve istekliler tarafından ihale tarihi itibarıyla artış oranı ve/veya tutarı tespit edilemeyen motorlu taşıtlar vergisi, araç muayene işlemleri gibi giderler ile mali yükümlülükler ve/veya tarife bedellerinin, sonraki yıllara ilişkin bedelleri, ilk yıl için öngörülen bedelin, ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden güncellenerek hesaplanır. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 15/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, motorlu taşıtlar vergisi tutarı ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan maliyet kalemiz Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Ekim ayı değişim oranı (%22,58) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2258) 122,58 TL; 2021 yılı için (122,58 TL*1,2258) 150,26 TL; 2022 yılı için (150,26 TL*1,2258) 184,19 TL olarak hesaplanacaktır.” açıklaması yer almaktadır. İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: Personel Taşıma b) Türü: Hizmet alımı c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır. d) Kodu: e) Miktarı: İstanbul Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ve bağlı hizmet merkezleri personelinin, 66 (altmışaltı) ayrı güzergâhtan 186 iş günü kuruma getirilip götürülmesi işidir. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Personel taşıma işi, İstanbul ilinde ve Teknik Şartnamede belirlenen güzergahlarda gerçekleştirilecektir.” düzenlemesine, Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir. 25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz. 25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir: 25.3.1. 66 (altmışaltı) adet servis aracının her biri için, sözleşme süresi içerisinde personel taşıma hizmeti yapılacaktır. Yüklenici, personel taşıma hizmetinin yerine getireceği 66 (altmışaltı) adet servis aracının; her türlü kira-amortisman, sürücülerin işçilik giderleri, akaryakıt, yağ, bakım-onarım, sigorta giderleri, araçların yıllık vergileri, araç muayene giderleri, personel servis hizmetinin belirlenen güzergahlarda yapılabilmesi için yetki mercilerinden alınması gereken izin ve işlemler, araçların üzerinde bulundurması gereken tanıtım levhaları, araçların köprü geçiş giderleri ile güzergah izin belgelerinin teminine ilişkin giderler teklif fiyata dahildir.” düzenlemesine, Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Verilen hizmetin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesine, Teknik Şartname’nin “İhalenin Konusu” başlıklı 1’inci maddesinde “İstanbul Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ve bağlı hizmet merkezleri personelinin, 66 (Altmışaltı) ayrı güzergâhtan kuruma getirilip götürülmesi işidir.” düzenlemesine, Anılan Şartname’nin “Kiralanacak Araç Sayısı” başlıklı 2’nci maddesinde “Yüklenici, söz konusu personel taşıma hizmetini şartnameye ekli güzergâh ve yerler arasında; 66 adet 16 (OnAltı) yolcu taşıma kapasiteli servis aracı ile yerine getirecektir.” düzenlemesine, Anılan Şartname’nin “İşin Yapılışı İle İlgili Diğer Hususlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “…6) Araçların varış yerlerine geliş ve dönüşü günlük bir sefer (sabah geliş, akşam dönüş) olarak kabul edilecektir.” düzenlemesine, Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 01.04.2023; işi bitirme tarihi 31.12.2023 9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesine yer verilmiştir. Başvuruya konu ihalenin İstanbul Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından açık ihale usulüyle elektronik ortamda gerçekleştirilen “Personel Taşıma” ihalesi olduğu, söz konusu ihalede 24 adet ihale dokümanı edinildiği, 01.03.2023 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 11 adet teklifin verildiği, ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda Asos Kurumsal Hizmetler Turizm Temizlik Ticaret A.Ş.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, Atak Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, başvuru sahibi Şahtour Turizm Seyahat İnşaat Otomotiv Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile Altur Turizm Servis ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmıştır. Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden, ihale komisyonunun verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlenen süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, yapılan yazılı açıklamaların dikkate alınarak, aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, Aktarılan Kanun maddesinin gerekçesinde Avrupa Birliği mevzuatına uyum sağlamak ve işin gerektiği şekilde yapılmasına imkân verecek sorumlu bir teklif hazırlanıp hazırlanmadığını tespit etmek üzere, ihale komisyonunun yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olduğunu belirlediği teklifleri hemen reddetmek yerine, bu teklif sahiplerinden tekliflerinin bileşenleri ile ilgili olarak açıklama istemesine ve bu açıklamalar çerçevesinde nihai değerlendirmesini yapmasına imkân tanındığının ifade edildiği, burada ulaşılmak istenen temel amacın “işin gerektiği şekilde yapılmasına imkân verecek sorumlu bir teklif hazırlanıp hazırlanmadığını tespit etmek” olduğu anlaşılmıştır. İhale dokümanı incelendiğinde, işin süresinin 9 ay olduğu, en uzun güzergahın Teknik Şartname’nin ekinde yer verilen güzergah listesinin 35’inci sırasında yer alan 173 km mesafe ile “Kocaeli – Sancaktepe Hizmet Merkezi” olduğu, İdari Şartname incelendiğinde iş süresince her hatta/güzergahta 186 sefer yapılacağı, İdarece sınır değerin altında teklif sunan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklamasının talep edildiğine ilişkin 28.02.2023 tarihli yazıda “Personel Taşıma işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 08.03.2023 tarihine kadar İdaremize sunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 08.03.2023 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir. … Sunulması Gereken Belgeler • İş Deneyim Belgesi Düzenlenemeyen Hallerde İş Deneyimini Gösteren Diğer Belgeler(varsa) • Teklifiniz kapsamında yer alan ve aşırı düşük tekliflerin tespiti amacıyla açıklama istenen bileşenler; 1- Personel Giderleri 2- Araçların Amortisman/Kira Giderleri 3- Akaryakıt Giderleri 4- Zorunlu Mali Sorumluluk ve Kasko Sigortası Giderleri 5- Araçların Vergi Giderleri 6- Araçların Bakım ve Onarım Giderleri 7- Araç Muayene Giderleri 8- Sözleşme giderleri 9- İzin ve Yetki Belgesi Giderleri” ifadelerine yer verildiği, 24.03.2024 tarihinde düzenlenen ihale komisyonu kararında başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasına yönelik yapılan değerlendirmede “1- İşin 01.04.2023 tarihinden itibaren 9 ay süreceği ancak araç kiralama maliyetinin 12 aylık olarak yansıtıldığından, 2- Araç sigorta bedeli ve MTV bedelinin 9 aylık yerine 12 aylık olarak hesaplandığından, 3- Araç Muayene ücreti ve egzoz muayene ücretinin KDV hariç fiyatlardan hesaplanması gerekirken KDV dahil fiyat üzerinden hesaplandığından, 4- Araç bakım onarım masrafı açıklamasında araç başı 2 defa bakım yapılması öngörülmüş ancak güzergâhların farklı km’lerde olması bakımın hangi periyotlarda yapılması gerektiğine dair açıklama yapılmadığından, Şahtour Tur. Sey. Inş. Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifi reddedilmiştir.” ifadelerine yer verildiği, İdarece şikayet üzerine verilen cevap yazısında “Başvuru sahibinin 1. iddiasına ilişkin olarak Araçların Amortisman/Kira Giderleri açıklamasında teklifin kiralık araçlar ile hizmet vereceği, bu kapsamda Soner Çiftçiden (Furkan Turizm taşımacılık) 12 aylık teklif aldığı, teklifin Kamu İhale Genel Tebliğ 79.2.2.1. maddelerine uygun, teklif alınan firmanın faaliyet belgesi ve teklifi imzalayanın imza beyannamesi olduğu, ancak işin süresinin Sözleşme Tasarısı’nın “madde 9 – İşin süresi 9.1. İşe başlama tarihi 01.04.2023; işi bitirme tarihi 31.12.2023’’ olarak 9 ay belirlendiği, ihale konusu alanda faaliyet gösteren basiretli tacir olma yükümlülüğünü haiz isteklilerin işin doğası gereği ihale konusu işe ait tekliflerini hazırlarken ihalenin süresi göz önüne alınarak teklifini hazırlaması gerektiği, ancak araç kiralama maliyetinin ise 12 aylık olarak hesaplandığı, her ne kadar 3.kişilerden alınacak teklifin süresi ihale süresini kapsasa da toplam maliyetin ihaleye konu hizmet alımı süresinden fazla olması sebebiyle 12 aylık araç kiralama maliyetinin hizmet alım ihale süresi göz önüne alınarak hesaplanması gerektiğinden, ayrıca sigorta ve MTV giderlerinin de her ne kadar 6 ay ve 12 aylık periyotlarda olsa da hizmet alımı ihalesinin süresi göz önüne alınıp incelendiğinde basiretli tacirin söz konusu giderleri dikkate alarak teklifini hazırlaması gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Başvuru sahibinin 2. İddiasına ilişkin olarak; Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği Yaklaşık Maliyete İlişkin İlkeler başlıklı 7. Madde hükümleri kapsamında, yaklaşık maliyetin KDV hariç olarak hesaplanacağına dair yasal sorumluluk bildirilmiştir. İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan isteklilerin teklifler ile Kamu İhale Genel Tebliğ 79.1.2. maddesi kapsamında kullanılan sınır değer formülünde kullanılan yaklaşık maliyetin ilgili yönetmelik gereği KDV’siz hesaplandığı, ayrıca ihaleye istekli olarak katılan firmaların tekliflerinin KDV hariç olarak sunduğu, dolayısıyla yapılan açıklamalarda KDV’siz fiyatlar ile yapılması gerektiğinden, ayrıca bahse konu maliyetlerin henüz gerçekleşmemiş olduğu sadece maliyet açıklamasında hesap yaparken kullanıldığından KDV kalemi konusunda kesinleşen maliyetler oluşmadığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı görülmüştür. Başvuru sahibinin 3. İddiasına ilişkin olarak; Araçların Bakım ve Onarım Giderleri kalemi açıklanırken her araç için bakım masrafı kalemi oluşturulduğu, ancak her güzergahın farklı km de olması sebebiyle hangi sıklıkta ya da hangi şartlarda bakım masrafı oluşacağı hususunda açıklamaların bulunmaması, şikayet dilekçesi açıklamasında Wolkswagen araçların Türkiye Resmi Sitesi’nden alman ekran görüntüsünde Soner Çiftçi (Furkan Turizm taşımacılık) tan 12 aylık teklif alınan Yeni Crafter marka araçlara ait Periyodik bakımın her 20.000 km de yada yılda bir yapılabileceği, teknik şartnamede bulunan güzergahların günlük km ile toplam sefer sayısı çarpımında, hizmet alımı süresi boyunca 3 adet aracın 20.000 km sınırını geçtiği ve bakım maliyeti oluşacağı görünmektedir. Dolayısıyla her hat için 2 adet bakım masrafının işin doğası gereği fazla maliyet oluşturduğundan başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı görülmüştür. Başvuru sahibinin tüm iddiaları dikkate alındığında aşırı düşük savunmasında idaremize vermiş olduğu açıklamalar neticesinde söz konusu işe ait maliyet kalemleri fazla olarak hesaplandığı, yapılan fazla hesaplamalar sonucu maliyetler toplamı tablosunda değişikler oluşacağı, dolayısıyla aşırı düşük savunmasında bulunan firma karı, diğer kalemler ve muhtelif giderler kaleminin yanlış hesaplandığı tespit edildiğinden başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı görülmüştür.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür. Söz konusu hususlara yönelik yapılan incelemede; aşırı düşük teklif açıklamasında araç kiralama gideri, MTV gideri ve araç sigorta giderinin 66 araç esas alınarak 12 ay üzerinden hesaplandığı, araç bakım onarım giderinin 66 araç esas alınarak 2 defa bakım yapılacağı öngörülerek hesaplandığı, araç muayene ve egzoz emisyon giderinin KDV dahil fiyat üzerinden hesaplandığı anlaşılmıştır. Araç bakım onarım giderine ilişkin olarak; ihale komisyonu kararında “Araç bakım onarım masrafı açıklamasında araç başı 2 defa bakım yapılması öngörülmüş ancak güzergâhların farklı km’lerde olması bakımın hangi periyotlarda yapılması gerektiğine dair açıklama yapılmadığı” ifadesine, şikayet başvurusu üzerine verilen cevap yazısında ise “Araçların Bakım ve Onarım Giderleri kalemi açıklanırken her araç için bakım masrafı kalemi oluşturulduğu, ancak her güzergahın farklı km de olması sebebiyle hangi sıklıkta ya da hangi şartlarda bakım masrafı oluşacağı hususunda açıklamaların bulunmaması, şikayet dilekçesi açıklamasında Volkswagen araçların Türkiye Resmi Sitesi’nden alman ekran görüntüsünde Soner Çiftçi (Furkan Turizm taşımacılık) tan 12 aylık teklif alınan Yeni Crafter marka araçlara ait Periyodik bakımın her 20.000 km de yada yılda bir yapılabileceği, teknik şartnamede bulunan güzergahların günlük km ile toplam sefer sayısı çarpımında, hizmet alımı süresi boyunca 3 adet aracın 20.000 km sınırını geçtiği ve bakım maliyeti oluşacağı görünmektedir. Dolayısıyla her hat için 2 adet bakım masrafının işin doğası gereği fazla maliyet oluşturduğundan başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı görülmüştür.” ifadelerine yer verildiği, doküman düzenlemeleri dikkate alındığında başvuru sahibinin iddiasında da yer verildiği üzere en uzun güzergahın 173 km olduğu, 186 sefer üzerinden hesaplama yapıldığında toplam mesafenin 32.178 km olduğu ve dolayısıyla bu mesafenin bir araç için en uzun mesafeyi teşkil edeceği, açıklama kapsamında belirtilen Volkswagen markalı Yeni Crafter model araçların 20.000 km bir bakım yapılacağının ifade edildiği, söz konusu hususun internet adresi üzerinden temin edilen bilgilerle uyumlu olduğu, bu bağlamda en uzun hat göz önünde bulundurulduğunda işin süresinde en fazla 2 kez bakım yapılmasının yeterli olabileceği anlaşılmıştır. Başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde tüm araçlar için 2 kez bakım öngörülerek hesaplama yapıldığı görülmüştür. Yukarıda da aktarıldığı üzere aşırı düşük teklif açıklamasında hedeflenen temel amacın “işin gerektiği şekilde yapılmasına imkân verecek sorumlu bir teklif hazırlanıp hazırlanmadığını tespit etmek” olduğu, bu çerçevede aşırı düşük teklif açıklanması müessesesinin, istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulurken idarece sorumlu bir teklif hazırlanıp hazırlanmadığının belirlenmesine yönelik bir süreç olduğu, aktarıldığı üzere başvuru sahibi tarafından sunulan belgelerde araç kiralama gideri, MTV gideri ve sigorta giderinin işin süresinden daha fazla süre esas alınarak hesaplandığı, araç bakım onarım giderinin 2 kez olacak şekilde öngörüldüğü, araç muayene ve egzoz emisyon giderinin KDV dahil olarak hesaplandığı, bu bağlamda işin süresinin 9 ay olduğu ve diğer hususlar dikkate alındığında (KDV dahil hesaplama yapılması gibi) başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasında söz konusu hususlarda lehine herhangi bir avantaj sağlamadığı, fazla maliyet hesaplanması durumunda dahi teklif edilen fiyat ile işin yapılabileceğinin tevsik edildiği, bu çerçevede idarece tesis edilen işlemin mevzuata uygun olmadığı ve başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının belirtilen gerekçelerle uygun bulunmayarak teklifinin reddedilmesinin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır. Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kamu İhale Kurumu” başlıklı 53’üncü maddesinin (j) fıkrasına eklenen “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü gereğince iddialarında haklı bulunan başvuru sahibinin yazılı talebi halinde başvuru bedelinin iadesinin gerektiği sonucuna varılmıştır. Başvuru sahibi tarafından 82.018,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı, yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 82.018,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır. Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Şahtour Turizm Seyahat İnşaat Otomotiv Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin aşırı düşük teklif açıklamasının ihale komisyonu kararında belirtilen gerekçelerle reddedilmesinin yerinde olmadığı anlaşıldığından teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere, 1) 4734 sayılı Kanunun 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine, 2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde iadesine,
Oybirliği ile karar verildi.
| 
