İHALEYİ YAPAN İDARE: İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğü, BAŞVURUYA KONU İHALE: 2023/225405 İhale Kayıt Numaralı “İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğü Hizmet Birimlerinde Mevcut Yabancıların Sevklerine Yönelik 2500000 Km Üzerinden Şoförlü Otobüs Kiralama İşi” İhalesi KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından 13.04.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğü Hizmet Birimlerinde Mevcut Yabancıların Sevklerine Yönelik 2500000 Km Üzerinden Şoförlü Otobüs Kiralama İşi” ihalesine ilişkin olarak İsa Araç Kiralama Hizmetleri Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 07.04.2023 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 11.04.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 20.04.2023 tarih ve 90062 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 20.04.2023 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Başvuruya ilişkin olarak 2023/553 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir. KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi. İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, Teknik Şartname’nin 7.7’nci maddesinde ihale kapsamında çalıştırılacak araçlardan 5 adedinin isteklinin kendi malı olması gerektiğinin düzenlendiği, anılan Şartname’nin aynı maddesinde sözleşmenin imzalanmasından sonraki 10 gün içerisinde araçların kendi malı olduğunu gösteren belgelerin idareye sunulmasının zorunlu olduğunun düzenlendiği, sunulmaması durumunda Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.3’üncü maddesinde ağır aykırılık hali olarak sözleşmenin feshedileceği, söz konusu düzenlemelerin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesini ihlal ederek her ne kadar ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak belirlenmese de dolaylı yoldan ihale kapsamında çalıştırılacak araçların kendi malı olmasını zorunlu tuttuğu, ihaleye katılımın dolaylı yoldan kısıtlandığı, söz konusu nedenlerle ihalenin iptal edilerek, daha saydam, rekabet ortamının oluştuğu şeffaf bir ihaleye çıkılmasının kamu adına daha yararlı olacağı ve bu ihale ile ilgili kamu zararı oluşmayacağı iddialarına yer verilmiştir. Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü, Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “…İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.” hükmü, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sözleşmenin yürütülmesi aşamasındaki mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler” başlıklı 30’uncu maddesinde “(1) Ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede yeterlik kriteri olarak belirlenmeyen, ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler teknik şartnamede yer alır. Bu düzenlemelerde, işin niteliği ile bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri esas alınır. Bu yükümlülüklere ilişkin olarak yüklenici tarafından hangi belgelerin idareye sunulması gerektiğinin teknik şartnamede açıkça düzenlenmesi zorunludur. (2) Bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri uyarınca idarelerce belirlenmesi zorunlu olan mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine ve bu kapsamda istenecek belgelere teknik şartnamede yer verilemez.” hükmü, Anılan Yönetmelik’in “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 41’inci maddesinde “(1) İşin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verilir. Ancak, söz konusu makine, teçhizat ve diğer ekipman yeterlik kriteri olarak belirlenemez. İşin niteliğinin gerektirdiği hallerde, kendi malı olması gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipman fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir. İdari şartnamede, fiyat dışı unsur olarak belirlenen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı, niteliği ve teknik kriterlere yönelik düzenlemelere yer verilir. Fiyat dışı unsur değerlendirmesi yapılabilmesi için, kendi malı olduğunu gösteren belgeler ile teknik kriterleri tevsik eden belgelerin teklif ile birlikte sunulması gerekir. Kendi malı makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin fiyat dışı unsurun, fiyat ve fiyat dışı unsurlar dahil hesaplanan toplam değerlendirme puanı içindeki ağırlığı yüzde biri geçemez. Söz konusu oranı arttırmaya veya azaltmaya ya da alım konusuna göre farklı oranlar belirlemeye Kurum yetkilidir.” hükmü, İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğü Hizmet Birimlerinde Mevcut Yabancıların Sevklerine Yönelik 2.500.000 Km üzerinden Şoförlü Otobüs Kiralama İşi Hizmet Alımı b) Türü: Hizmet alımı c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır. d) Kodu: e) Miktarı: 27+1 araç (otobüs) ile 500.000 km, 46+1 araç (otobüs) ile 2.000.000 km Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğü Hizmet Birimleri ve İdare Tarafından Belirtilen Yerler” düzenlemesi, Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması gerektiği bu şartnamenin 7 nci maddesi dışındaki maddeleri ile teknik şartnamede belirtilen aşağıdaki belgeler: Belge Adı | Açıklama | D2 yetki belgesi ve/veya B2 belgesi | Ulaştırma Bakanlığından Alınmış ve İhale Tarihinde Geçerli Olması Gereken Belge |
düzenlemesi, Teknik Şartname’nin “İşin Yürütülmesine İlişkin Hususlar” başlıklı 7’nci maddesinde “7.7 Yüklenicinin, hizmetin ifası sırasında güçlüklerle karşılaşılmaması ve işin aksamadan devam etmesini sağlayabilmesi ile bilhassa işin gecikmeksizin karşılanması için bünyesinde öz malı şeklinde bulunması istenilen otobüslerin en az 5 adet, 2013 (en az) model 46+1 kişi kapasiteli minimum 110 kw gücünde otobüs minibüs, isteklinin kendi malı olacaktır. Yüklenici tarafından sözleşme konusu işte istenilen öz malı niteliğindeki araçlara ilişkin belgeler, aşağıdaki tevsik yöntemine uygun olarak sunulacaktır. Yüklenicinin öz malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş ve amortisman defterine kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı yada yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile ihaleden sonra tevsik edilir. Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yolu ile edinilmiş makine veya ekipman kira sözleşmesinin sunulması ve sözleşme tarihine kadar olan kiralarının ödendiğinin belgelenmesi şartı ile yüklenicinin öz malı sayılır. Yüklenici Öz Malı olarak sunacağı araç belgelerinin sunuluş şekline uygun yukarıda istenen belgelerle birlikte sözleşmenin imzalanmasından sonraki 10 gün içinde kendi malı araçları tevsik eder belgeleri idareye sunmak zorundadır. İş ortaklığında makine, teçhizat ve ekipman ortaklardan biri, birkaçı veya tamamı tarafından sağlanabilir.” düzenlemesi, Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 01.05.2023; işi bitirme tarihi 31.12.2023 9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi, Anılan Tasarı’nın “İşin yapılma yeri, işyeri teslim ve işe başlama tarihi” başlıklı 10’uncu maddesinde “10.1. İşin yapılacağı yer/yerler: İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğü Hizmet Birimleri ve İdare Tarafından Belirlenen Yerler. 10.2. İşyerinin teslimine ilişkin esaslar ve işe başlama tarihi: İşyeri teslimi yapılmayacak ve 9.1. maddesinde belirtilen tarihte işe başlanacaktır.” düzenlemesi, Aynı Tasarı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1.3. Aşağıdaki tabloda yer alan ağır aykırılık hallerinden herhangi birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir. Ağır Aykırılık Halleri … 3. Yüklenici tarafından hizmet kapsamında teknik şartnamede belirtilen şeklide temin edilecek araçların kendi malı olduğunu tevsik eden belgelerin, sözleşmenin imzalanmasına müteakip 10 (On) gün içerisinde idareye sunulmaması…” düzenlemesi yer almaktadır. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesinde, ihale konusu işin yürütülmesi için işyerinde bulundurulması öngörülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verileceği, ancak, söz konusu tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın yeterlik kriteri olarak belirlenemeyeceği, işin niteliğinin gerektirdiği hallerde, ihale konusu işin yürütülebilmesi için kendi malı olması gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği, İdari Şartnamede, fiyat dışı unsur olarak belirlenen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı, niteliği ve teknik kriterlere yönelik düzenlemelere yer verileceği, fiyat dışı unsur değerlendirmesi yapılabilmesi için, kendi malı olduğunu gösteren belgeler ile teknik kriterleri tevsik eden belgelerin teklif ile birlikte sunulması gerektiği, kendi malı tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin fiyat dışı unsurun, fiyat ve fiyat dışı unsurlar dahil hesaplanan toplam değerlendirme puanı içindeki ağırlığının yüzde birini geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır. İhale konusu işin “İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğü Hizmet Birimlerinde Mevcut Yabancıların Sevklerine Yönelik 2.500.000 Km üzerinden Şoförlü Otobüs Kiralama İşi Hizmet Alımı” olduğu, İdari Şartname ve İhale İlanı’nda ihale konusu işte çalıştırılması öngörülen ve kendi malı olması istenen araçların fiyat dışı unsur olarak belirlendiğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği, Teknik Şartname’de ise ihalede kullanılacak araçların en az 5 adedinin yüklenicinin kendi malı olmasının istendiği, sözleşmenin imzalanmasından sonraki 10 gün içinde kendi malı araçları tevsik eden belgelerin idareye sunulmasının zorunlu olduğu, sunulmadığı takdirde sözleşmenin idarece feshedileceği anlaşılmaktadır. İdareler ihale konusu işte kullanılacak makine tesisat ve diğer ekipmanı bir yeterlik kriteri olarak belirleyemeyip, kendi malı olmasını gerekli gördükleri makine, teçhizat ve diğer ekipmanı fiyat dışı unsur olarak belirleyebilecekleri, incelemeye konu ihalede İdari Şartname’de kendi malı araca ilişkin bir yeterlik kriteri olarak düzenlemeye yer verilmediği, buna yönelik düzenlemenin Teknik Şartname’de yer aldığı, ancak Sözleşme Tasarısı’nda kendi malı olduğunu tevsik eden belgelerin, sözleşmenin imzalanmasına müteakip 10 (On) gün içerisinde idareye sunulmamasının ağır aykırılık hali olarak düzenlenmesinin kendi malı araca sahip olunmasını dolaylı olarak zorunlu kıldığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu ve ihalenin iptali gerektiği sonucuna varılmıştır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır. Başvuru sahibi tarafından 82.018,00TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde 82.018,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır. Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere, 1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline, 2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine, Oyçokluğu ile karar verildi. | 
