idarenin araç gereç ve malzeme sağlaması halinde ihale bedeli
Kamu ihale inşaat sözleşmesinde idarenin asli ve en önemli borcunun bedel ödeme borcu olduğunu belirtmiştik. TBK m. 471/4’e göre kural olarak araç ve gereçlerin yüklenici tarafından karşılanması gerekmektedir. Araç inşaat meydana getirilirken kendisinden faydalanılan ve inşaatın bitmesi ile ayrılabilen parçaları ifade etmekte; gereç ise inşaat meydana getirilirken inşaatın içine giren ve çoğunlukla ayrılamayan parçaları ifade etmektedir.
Buna göre iş makineleri, kamyonlar, işçilerin işyerinde giydikleri kasklar dahi araç-gereç kapsamına girmektedir. İş sahibi sözleşme ile kararlaştırılması halinde başkaca borç ve yükümlülükler altına da girebilir
Araç gerecin inşaat alanına getirilmesi için yapılacak masraflar da yükleniciye aittir. YİGŞ m. 20 YİGŞ m. 27 ve Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi m. 25 hükümlerinde araç ve gerecin kural olarak yüklenici tarafından temin gerektiği belirtilmektedir.İnşaatın meydana getirilebilmesi için kullanılan ve inşaat ile bütünleşen tüm eşyalara malzeme denir. TBK m. 472’de malzemelerin kim tarafından sağlanması gerektiği açıkça belirtilmemiştir.
Maddeye göre malzeme yüklenici tarafından temin edilecekse ayıbın varlığı halinde iş sahibine karşı satıcı gibi sorumlu olur. Eğer malzeme iş sahibi tarafından temin edilecekse yüklenici, özenli bir şekilde kullanarak artan malzemeleri de idareye iade etmelidir. İş sahibin temin ettiği malzemelerde ayıp bulunması halinde yüklenici tarafından derhal bu durum iş sahibine bildirilmelidir. Bildirim yapılmasına rağmen iş sahibi kullanılmasında ısrar etmişse yüklenicinin sorumluluğu ortadan kalkar.
Yüklenici ihaleye verdiği teklifin içine inşaatı meydana getireceği araç gereç ve malzeme bedellerini de ekler. Yüklenici araç gereç ve malzemeyi ithal edebileceği gibi yurt içinden de temin edebilir. Bununla birlikte idare tarafından inşaatta kullanılacak malzemenin tamamının veya bir kısmının yerli üretim olması gerektiğine yönelik şart konulabilir.
Emsal İhale Yargı Kararı
Yargıtay 15. HD. 13.10.2014, E. 2014/177 K. 2014/5693
“Sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan mülga 818 sayılı BK’nın 357/son maddesi uyarınca iş sahibinin verdiği malzemenin kusurlu olması ya da bu malzemenin kullanılması halinde eserin yapılmasını tehlikeye sokacak veya iş sahibinin zarara uğramasına neden olacak halin varlığında bunların giderilmesi için iş sahibini uyarma görevi yükleniciye aittir. Aksi takdirde uyarı görevini yerine getirmeyen yüklenici bunun sonuçlarına katlanmak zorundadır. Eldeki davada yüklenici, projenin, sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan * yılı Deprem Yönetmeliğine uygun olmadığı konusunda davacı iş sahibini uyardığını usulen kanıtlayamadığına göre yönetmeliğe uygun düşmeyen imalât zararını karşılamakla yükümlü olduğu kabul edilmelidir.”
Yargıtay 15. HD. 28.12.2004, E. 2004/2426 K. 2004/6805
“Somut olayda patlama ve hasarın bilirkişi raporu ve mahkemenin kabulüne göre AO kapak üstü baca dirseklerine ısıl işlem uygulanmadan önce dirsek boruları içinde buharlaşarak genleşen sıvının iç basıncı yükseltmesi sonucu baca dirseği boru donanımında buharın çıkışına imkân verecek tahliye vanası veya deliğinin bulunmamasından meydana geldiği anlaşılmaktadır. İşinin ehli basiretli bir tacir olması gereken davacı yüklenicinin işi fen ve tekniğine uygun olarak yapması davalı iş sahibinin verdiği malzemelerdeki borularda sıvı kalıp kalmadığını kontrol ile tahliye vanası veya deliklerinin bulunmadığını tespit ettikten sonra bunları tamamlaması için iş sahibine uyarıda bulunması veya bu noksanları tamamladıktan sonra işe devam etmesi gerekir. Bu yüklenicinin objektif özen borcunun gereğidir. Davacının kontrol ve uyarı görevini yerine getirmemiş olması nedeniyle davalı iş sahibinin kusurlu olduğunu kabul etmek mümkün değildir.”
EK BİLGİ
YİGŞ m. 27: “(1) İşin gerçekleştirilmesi için gerekli ve yüklenicinin yapmak zorunda olduğu bazı işlerin karşılığı olan, aşağıdaki bentlerde gösterilen giderlerin tümü, sözleşme veya eklerinde kimin tarafından ödeneceği belirtilmemiş ve aksine bir hüküm bulunmamakta ise;
a) Gerek işin yönetimi, gerekse işte kullanılacak her türlü malzeme, araç, makine, taşıt vb. nin taşınmaları (teklif birim fiyatlarda yer alanlar bunun dışındadır), bunlar için gerekli depo, baraka, hangar, garaj vb. tesislerin yapılması, bunların korunmaları ve sigortaları ile ilgili giderler,
b) İşin yerine getirilmesi için, yüklenici tarafından gerekli görülen bütün 17hizmet yolları (30 uncu maddede açıklanan malzeme ocaklarının değiştirilmesi halinde açılacak yollar bunun dışındadır) ile bunların üzerindeki geçici köprü ve geçitlerin yapım ve bakım giderleri ile kamuya açık yollarda iş süresince alınması gerekebilecek tedbirlerin giderleri,
c) Projelerin zemine uygulanması, röleve gibi işler ile yapı denetim görevlisi tarafından denetim amacıyla istenen her türlü ölçmeler için gerekli araç, malzeme ve personel giderleri, ç) Sözleşmede veya eklerinde belirtilen yükleme ve benzeri teknik deneylerin giderleri,
d) Kabul heyetlerinin gerekli gördüğü durumlarda, yüklenicinin yaptığı işlerle ilgili olarak güven sağlamak için yapılacak bütün teknik deneylerin giderleri,
e) Şantiye hizmetleri için gerekli enerji ve suyun (yapının bünyesine giren su ve enerji bunun dışındadır) sağlanması, taşınması ve dağıtılması için gerekli tesislerin yapılması ve bunlarla ilgili işletme giderleri,
f) Yapı denetim görevlisinin işin durumunu, ilerlemesini göstermek ve tespit etmek üzere, iş süresince gerekli göreceği zamanlarda çekilecek, işin değişik aşamalarını gösterir üçer kopya fotoğraflarının filmleri ile birlikte giderleri, yükleniciye aittir.”